Dat de rechterlijke macht maling had aan de maatschappij was al langer bekend. Vandaag kwam daaroverheen dat reparerende wetgeving hen daarbij niets schelen kan.

Het is treurig te constateren dat de rechterlijke macht reparerende wetgeving die beoogde ingeslopen laksheid te bestrijden collectief omzeilt:

Rechters proberen steeds vaker het verbod om alleen een taakstraf op te leggen, te omzeilen. Vorig jaar legden ze 622 keer een taakstraf op, in combinatie met één dag cel, meldt het AD. Vier jaar geleden was dat nog maar 83 keer.

Het citaat waarmee GS vanmorgen kwam was dodelijk genoeg, maar er is zoals gewoonlijk nog meer over te zeggen. Bijvoorbeeld dat de rechterlijke macht compleet maling heeft aan de reparatiewetgeving die rechters sinds 2012 verbiedt taakstraffen op te leggen zonder gevangenisstraf. De oplossing? Eén dagje onvoorwaardelijk. Daarvoor hoef je als gedetineerde niet eens een tandenborstel of toilettas mee te nemen.

Sinds 2012 is er een verbod op het opleggen van alleen een taakstraf voor een aantal misdrijven, onder meer zedenzaken en ernstige delicten. Rechters mogen wél een taakstraf opleggen in combinatie met een onvoorwaardelijke gevangenisstraf, ook al is dat maar één dag.
Een hoogleraar van de Radboud Universiteit Nijmegen zegt in het AD dat het hem niet verbaast dat rechters deze ontsnappingsroute kiezen. Ze waren fel tegen het taakstrafverbod.

Als je een verkeersboete moet uitzitten, ben je veel langer weg. Wat weer een aardige hefboom levert om de prijs van iemand helemaal lens slaan eens te berekenen. De uitkomst wilt u niet weten, want dat zou u maar verleiden leden van de rechterlijke macht eens te laten voelen hoe hoog uw emoties opspeelden. Edoch, voor mensen die het recht in eigen hand nemen hanteert de rechterlijke macht immers volledig andere maatstaven? Dat moeten we dus voorkomen. Rechters leveren immers maatwerk?

Eén van die tegenstanders was rechter Elianne van Rens. In de krant zegt ze dat een taakstraf soms gepaster is dan een celstraf. Zij wil in elke zaak maatwerk kunnen leveren.

Maatwerk is een andere manier van zeggen dat een rechter precies doet wat hijzelf het beste vindt, en daar zijn behandeling van wettelijke voorschriften op aanpast. Dat noemt men ook wel de omgekeerde wereld.

Het is overduidelijk dat verdere wetgeving niet helpen zal – het is staatkundig ongezond als de uitvoerende of wetgevende overheid op de stoel van de wetgever plaatsneemt. Even ongezond is het deze situatie intact te laten. Zodat je maar één ding concluderen kunt: als het aanpassen van de regels niet helpt, moet je de mensen aanpakken die ze moeten uitvoeren maar dat weigeren.

Let wel, niet per persoon, en zeker niet per zaak. Dat zou inhouden dat je als wetgever alsnog op de stoel van de rechter plaatsneemt. Wèl, door rechters niet langer voor het leven te benoemen, maar ten hoogste voor perioden van vijf jaar. En tegen het einde van die vijf jaar bekijk je de uitspraken van elke rechter aan de hand van objectieve criteria (statistische gegevens over een langere periode geven een verbazingwekkend accuraat beeld van iemands professionele handelen). Wie via de cijfers herkenbaar de hand heeft gelicht met overheidsbeleid, zal daarna helaas naar een andere baan moeten omzien. Een zelfstandig bestaan als sociaal advocaat moet toch voldoende perspectieven op een volwaardig bieden, nietwaar?

Binnen de rechterlijke macht hebben deze mensen niets te zoeken, en dat moet hen duidelijk worden gemaakt. Ongeacht het aantal rechters die het betreft. Dat de overheid niet op de stoel van de rechter moet gaan zitten blijft onweersproken, maar dat rechters de plicht hebben de intenties van de wetgevende overheid te respecteren èn uit te voeren moet de hoeksteen van hun vak blijven. Wie dat niet accepteren wil, kan beter opkrassen. En wie in die positie niet wil opkrassen, moet er worden uitgesmeten.