Dat Nederland een hoop geld stopte in Mali wisten we al – maar niet veel meer. Dat het geen effect had en een paar doden kostte? Willen we niet weten.

Nederlandse media melden nu dat 13 miljoen euro verdwenen is van het geld dat Nederland overmaakte, maar daarmee wordt slechts het ministerie nagepraat. Men weet het niet, en wil het ook niet weten. In zo’n geval verlaat je je op statistiek – in de wetenschap dat de meeste journalisten niet kunnen rekenen en nog minder gevoel voor cijfers hebben. Wat meldt de NOS plichtsgetrouw?

Mogelijk miljoenenfraude met Nederlands hulpgeld voor Mali

Klinkt stoer, betekent weinig. Twee miljoen weg is een miljoenenfraude, 800 miljoen weg ook. Dus gaan we naar de cijfers kijken: waarover gaat het nu?

De regering van Mali heeft in de periode tussen 2005 en 2017 voor 1,1 miljard euro aan onregelmatige uitgaven gedaan. Daarbij wordt fraude vermoed, blijkt uit een Canadees rapport dat minister Kaag openbaar heeft gemaakt. In diezelfde periode gaf Nederland 265 miljoen euro begrotingssteun aan het Afrikaanse land.

Klein terzijde: als de staatsomroep begint over “aan het Afrikaanse land” dan heeft zijzelf het gevoel dat het stinkt.

Laten we eerst eens kijken hoe men in de media aan die 13 miljoen kwam. Die 1,1 miljard was 5% van de Malinese begroting, en 5% van het door Nederland uitgekeerde geld is 13,25 miljoen. Is dat daarom het bedrag aan Nederlands geld dat verdwenen is? Iets verderop geeft de minister toe dat van 82 miljoen (265-183) van het uitgekeerde geld moeilijk kan worden vastgesteld of het op de bedoelde plek is beland. Dat is al heel andere koek; het betekent eenvoudig dat circa 30% van het gegeven geld niet kan worden verantwoord. Hier zien we hoe onbetrouwbaar dat bedrag van 13 miljoen is, feitelijk kan het ieder bedrag zijn tussen 82 miljoen en nul.

Dat die 5% een gemiddelde is? Dat maakt het eerder erger dan beter: als gegeven geld zo eenvoudig kan worden afgeroomd dat men een percentage in de eigen zak kan steken is er eenvoudig geen enkele controle. Maar in hoeverre andere landen en organisaties die bij droegen striktere normen hanteerden weten we ook al niet. Hoe strikter de voorwaarden waaronder die geld overmaakten, hoe groter het aandeel van Nederland in het verdwenen geld. De achteloosheid van de Nederlandse goedgeefsheid betrof 31% (82/265) van het totaal uitgekeerde geld. Als je dat als leidraad gebruikt zou de fraude ongeveer €25 miljoen moeten zijn. Maar dat is net zulk nattevingerwerk als van het ministerie.

Maar wat ik heel wat vreemder vind is het percentage van de Malinese begroting dat Nederland bijdroeg. 265 miljoen van 1,1 miljard (die 5% vertegenwoordigd) komt neer op 1,2%! Totaal droegen de donoren (wij, dus) 5% van de Malinese begroting. Wat er is bereikt? Ik kan me er niets bij voorstellen, en men poogt niet eens die notie te ontzenuwen. Je begint wel te begrijpen waarom al die Afrikanen deze kant op komen: in landen waar zo onnauwkeurig met geld wordt om gegaan, moet meer te halen zijn.

Gaat de politiek hier iets mee doen? Haha. In de Tweede Kamer redeneert men dat het geld in ieder geval in Afrika is beland. En daar ging het om. Onderstaande toevoeging van de minister is alleen om de oppositie te apaiseren.

“Voor Nederland is corruptiebestrijding een harde voorwaarde voor bilaterale samenwerking. De Malinese regering moet ervoor zorgen dat dit een prioriteit is en blijft”, schrijft Kaag.