“Levenslang gestraften moeten na 25 jaar de kans krijgen om vrij te komen” kwinkeleert Telext vanmiddag. Ik zie niet in waarom. Dat de dienstdoende staatssecretaris dan uiteindelijk zal beslissen of dat feest wel of niet door mag gaan lijkt me helemaal potsierlijk.

Het is een bespottelijk idee. Natuurlijk doet men tevoren allerlei onderzoeken – aan de kwaliteit waarvan altijd kan worden gemorreld, dus dat zegt mij niets. Het PieterbaanCentrum. Een adviescommissie. Die laatste hoort de gevangene, maar ook slachtoffers en nabestaanden.

Moet ik uit dat laatste nu begrijpen dat naarmate je meer nabestaanden hebt, de kans op opschorting van de straf kleiner wordt? Tenzij je nabestaanden je gehaat hebben. Maar wellicht vonden ze dan ook dat eigenlijk helemaal geen staf nodig was geweest? Ziet U, het is ook klassenjustitie in optima forma. Want familieleden van de veroordeelde dader zouden in een dergelijke situatie mogelijk ook in de gelegenheid zijn wraakzuchtige nabestaanden om of af te kopen. Wie zal het ze verbieden? En ach die doden, dat is al zo lang geleden. Als je dan weergeld geboden krijgt, is het verleidelijk dat niet te accepteren.

Maar het absolute dieptepunt van dit voorstel is nog wel dat de dienstdoende staatssecretaris uiteindelijk beslissen mag.

Wat zullen zijn kwalificaties zijn? Misschien heeft hij rechten gestudeerd, maar daarmee ben je nog geen jurist, nog minder ben je dan op voorhand geschikt als rechter.
Zou de politieke gezindte niet verschillende besluiten in de hand kunnen werken bij, laten we zeggen, daders van politieke delicten?

In principe moeten we er van uit gaan dat een rechterlijke beslissing, ook al is die vijfentwintig jaar eerder genomen, recht doet aan vergrijp en rechtsopvattingen van dat moment. Als we dat niet doen, kunnen we elke vijfentwintig jaar elk regeringsbesluit en elke rechterlijke beslissing waarvan de gevolgen na die tijd nog steeds doorwerken wel opnieuw op een goudschaaltje willen leggen. Het is een pad naar een gebed zonder end.

Dijkhoff wil voorkomen dat de levenslange straf een museumstuk wordt dat nooit meer wordt gebruikt. Opvallende drogredenering. Nog pas een jaar of twee terug las ik een artikel waarin uitgebreid en met cijfers onderbouwd werd beargumenteerd dat levenslang tegenwoordig vaker werd uitgesproken dan vroeger. Een staatssecretaris die liegt. Op justitie.

Het is voor politici kennelijk altijd moeilijk zaken letterlijk te nemen. Maar levenslang is levenslang omdat er bedoeld is levenslang, en niet na vijfentwintig jaar. Het betekent dat je alleen met je voeten vooruit de gevangenis verlaten zult. En als dat U teveel op uw schuldgevoelens werkt, moet u maar geen staatssecretaris van Justitie willen worden. Het alternatief – en een veel beter – is iedere langgestrafte de faciliteit van de pil van Drion te bieden. Gewoon in een potje op de schoorsteenmantel van zijn cel. Dat ruimt op, en stelt iedereen tevreden.