De propaganda-oorlog over de strijd in het Midden Oosten bereikte de afgelopen dagen een hoog back-to-the-future gehalte. Heel verontrustend.

Een heel verontrustende ontwikkeling is dat Saoedische schriftgeleerden en de moslimbroederschap in Syrië een verklaring uitgaven die opriep tot een heilige oorlog tegen Iran, Assad en het Rusland van Putin.

‘De heilige strijders van Syrië proberen het gehele islamitische land te beschermen. Vertrouw hen en steun hen, want als ze worden verslagen, dan is het ene na het andere soennitische land aan de beurt,’

zo luidt de vertaling die Elsevier er van gaf.

Als klap op de vuurpijl antwoordde Rusland op vrijwel identieke wijze door de Orthodoxe Kerk een Heilige Oorlog tegen het terrorisme te laten uitroepen. Tegen islamitische Staat weliswaar, maar dat zal een nuance zijn die de Soennieten in het Midden Oosten eenvoudig zal ontgaan.

The head of External Church Relations, Metropolitan Illarion, said that every five minutes one Christian was dying for his or her faith in some part of the world, specifying that he was talking about such countries as Iraq, Egypt, Pakistan and India. The cleric asked Putin to make the protection of Christians one of the foreign policy directions in future.
“This is how it will be, have no doubt,” Putin answered.

Nu zijn de schriftgeleerden weliswaar niet onderworpen aan de zeggenschap van het Saoedische koningshuis, maar het is moeilijk denkbaar dat een grote groep gezamenlijk handelende schriftgeleerden vanuit dat middeleeuwse koninkrijk een dergelijke oproep doen zonder dat de regering er van tevoren kennis van had. Omgekeerd, dat een verzoek van het hof werd gehonoreerd is een heel wat rationelere kijk op dit scenario.

Maar als we er van uit gaan dat de koning en zijn omgeving achter deze verklaring staan (en zitten), dan heeft dat automatisch de vraag tot gevolg: hoe onafhankelijk van de politieke situatie kun je dit zien? Dit is een belangrijke, ja essentiële, vraag. Een vraag ook, die nauw verweven is met de falende Amerikaanse politiek in het Midden Oosten, die dank zij de Russische interventie in Syrië als een plumpudding ineen zakt.

Zijn de Amerikanen dom genoeg om de gedachte aan een verklaring als deze te hebben ingestoken bij de Saoedische koning? Van de regering-Obama kun je op dit vlak veel verwachten, en het draagt de signatuur van mensen die monomaan op een onbereikbaar doel af gaan. Want wat de gevolgen hier van zullen zijn? Een grote confrontatie tussen Sjiieten en Soennieten wereldwijd – om te beginnen.

De angst van Saoedi-Arabië voor een groot aaneengesloten Iraqi-Iraans-Syrisch blok is met een ineenstorting van Islamitische Staat een reëel risico, al is het mede veroorzaakt door een zwak uitgevoerde maar mateloos ambitieuze Amerikaanse strategie. Deze ervaart nu een weerslag van jewelste. Actie is min-reactie is ook in de internationale politiek een geldige natuurwet, en treffender voorbeelden dan dit zul je niet snel vinden.

En dan is deze heilige oorlog in het MO nog maar een prelude. Er zijn gevaarlijker krachten die ontwaken. Vanuit de krochten van Amerikaanse fossielenverzamelingen kwam eerder deze week Zbigniew Brzezinski gekropen, die in een opiniestuk in de Finanial Times (paywall) bepleitte:

The United States should threaten to retaliate if Russia does not stop attacking U.S. assets in Syria, former national security adviser Zbigniew Brzezinski wrote in a Financial Times op-ed published Sunday, urging “strategic boldness,” with American credibility in the Middle East and the region itself at stake.

Dat de Amerikaanse geloofwaardigheid in het MO nog gered kan worden lijkt me op zichzelf al fictie, maar je moet iemand zijn dromen laten – zeker als die na dertig jaar hard werk dank zij Obama in duigen vallen. Maar niet als die regelrecht leiden naar een Derde Wereldoorlog:

“In these rapidly unfolding circumstances the U.S. has only one real option if it is to protect its wider stakes in the region: to convey to Moscow the demand that it cease and desist from military actions that directly affect American assets.
“The Russian naval and air presences in Syria are vulnerable, isolated geographically from their homeland. They could be ‘disarmed’ if they persist in provoking the US.”

Dat hij de hoop uitspreekt dat Rusland geïntimideerd raakt, em zich zal aansluiten bij de Amerikaanse MO-politiek, lijkt een nauwelijks serieus te nemen zij-argument om deze confrontatiepolitiek af te dwingen. Idioot. En letterlijk levensgevaarlijk.

“But, better still, Russia might be persuaded to act with the U.S. in seeking a wider accommodation to a regional problem that transcends the interests of a single state,”

Van generaals wordt terecht gezegd dat ze altijd bezig zijn de vorige oorlog te winnen. Van neocons als Zbigniew Brzezinski kun je alleen maar constateren dat zij de neiging hebben het communisme opnieuw te willen verslaan. Dat Rusland ondanks een wisseling van regime nog steeds Rusland is – daarover mag geen misverstand bestaan. Maar dat het land de grote vijand is is een gevaarlijke misvatting, die in de USA mede in stand wordt gehouden door dat de regering-Obama weigert in te zien wat het islamitische gevaar voor de wereld betekent. Degelijke fossiele opvattingen leiden tot desastreuze gevolgen – hetgeen het falen van de Amerikaanse MO-politiek genoegzaam demonstreert.

Het Pentagon zit helaas ook vol met mensen die hun carrière begonnen in de hoogtijdagen van de Koude Oorlog. Dat leidt tot tamelijk griezelige politieke statements, die veel te veel lijken op de gedachten die Brzezinski in de FT uiteen zette.

————————————————————————————————————-

Volg ook ons Dossier Wereldpolitiek USA