Landbouwakkoord? De boeren met dwang de afgrond in polderen, bedoelen ze in Den Haag. Geen wonder dat de agrarische clubs er de brui aan gaven en uit het overleg stapten. Vervolgens trokken zij met hun trekkers naar de Hofstad.

Het kabinet legde met landbouwakkoord 13 miljard euro op tafel, zo blijkt uit concept met als vals excuus de natuur en het beperken van de uitstoot van stikstof en ammoniak, drie idee-fixen in één adembenemende luchtstoot. Bij het 86 pagina’s tellende document horen tien bijlagen, stapels papier die bol staan van ambtelijk, juridisch, fopwetenschappelijk en politiek gebrabbel, sommige zelfs nog na het landbouwoverleg toegevoegd.

Het Landbouwplan is typerend voor dit Schwabinet: een enorme ketel troebele minestrone waar van alles in zit dat de regering de ruimte geeft om (met of zonder overeenstemming met de onderhandelingspartners) haar eigen zin door te drammen. “Het kabinet móet regeren”, zo luidt kort samengevat de opvatting van landbouwminister Adema. Het zijn van Brussel afgekeken totalitaire praktijken die Rutte en consorten al jaren in Nederland hanteren.

De considerans van het akkoord – pakt u maar vast een teiltje – herinnert er aan dat het akkoord is gesloten in én na een roerige tijd. “Nog geen twee jaar geleden gingen de vlaggen in Nederland ondersteboven (noot: nog steeds). De dialoog tussen overheid en boeren bestond alleen nog op papier. In oktober 2022 schreef Johan Remkes in zijn advies over de oorzaken hiervan. Dat advies ging niet alleen over stikstof, over natuur of over het verdienvermogen van de boer.”

CU-minister Adema predikt onder andere de volgende vrome woorden van zijn kansel: “Het ging ook over respectvol omgaan met elkaar. In een land waar niet alles overal kan, maar waar ook heel veel wél zou moeten kunnen. Er werd geadviseerd om een Landbouwakkoord te sluiten. Zodat overheid en de betrokken sectoren samen de route zouden uitzetten naar een toekomst die wél kan.”

Volgens hem “is de kern van die verandering dat de milieuruimte bepalend wordt voor de hoeveelheid productie die ons land kan dragen; dat is volgens ons onontkoombaar. Daarmee wordt landbouw toekomstbestendig en duurzaam.” Duurzaam is, zoals iedereen inmiddels wel weet, duurder want minder. “Afspraken over grondgebondenheid en de omgang met mest, leidt tot perspectief. Perspectief voor blijvers en voor jonge boeren en tuinders. Dat is een bittere pil, maar een pil die in het licht van het perspectief dat erdoor ontstaat, te slikken is.“

De boeren ‘moeten hun bedrijven economisch en ecologisch in balans brengen en maatschappelijk de doelen van natuurherstel & biodiversiteit, stikstof & klimaat en bodem & water, als ook dierenwelzijn in hun bedrijfsvoering integreren’. En meewerken aan eerlijkere prijzen en naar nieuwe markten, ‘passend bij een toekomstbestendige en duurzame landbouw én samenleving’.

Biologische landbouw
Dan komt de volgende politieke drogreden: “De biologische landbouw heeft laten zien dat het mogelijk is om op basis van een hogere standaard een betere prijs uit de markt te krijgen. De komende jaren zal de voortrekkersrol van de biologische landbouw op het gebied van duurzaamheid verder tot ontwikkeling (moeten) komen. In dit akkoord leggen we daarom specifieke nadruk op de verdere ontwikkeling van biologische landbouw en andere vormen van natuurinclusieve en kringlooplandbouw.” Terwijl we weten dat dit drie keer zo duur wordt en daar zou meer grond voor nodig zijn dan heel Nederland, plus nog minstens 10.000 vierkante kilometer extra (in Duitsland of België?)

Een samenvatting  van het ‘akkoord’ legt de onmiskenbaar holle retoriek van het geheel bloot:

1. Er komt een karakteristiek voor een modern laag emissiebedrijf (eind 2023 gereed);
2. Er komt een methodiek voor de analyse van de toekomst-gerichtheid van bedrijfslocaties (eind 2023 gereed);
3. Er komt een breed palet aan instrumenten voor de modernisering van de sector;
4. Er wordt een doelgericht strategisch locaties ontwikkeld om kansrijke locaties te behouden;
5. De marsroute die volgt uit de kansenkaart die een ondernemer krijgt na analyse wordt als resultaatverplichting geborgd in de vergunning;
6. De ABC carrouselbenadering wordt gebruikt voor het beschikbaar houden van geschikte locaties via een wachtkamer model;
7. Er komt een robuust pakket van financiële instrumenten;
8. Ondernemers zetten via een proactieve houding in op een toekomstbestendige afwaartse beweging.

Het is dan ook geen wonder dat de boeren dan op hun trekkers stappen…

Verder zijn er veel kleine lettertjes vol verrassingen. Er komen 122 maatregelen aan. Het almachtige kabinet blijkt in een onopvallende voetnoot in het landbouwakkoord (extra) belasting te willen heffen op zuivelproducten (een liter melk wordt 26 cent duurder), vlees, gewasbeschermingsmiddelen en op kunstmest om daarmee de uitkoop van de landbouwsector mede te kunnen bekostigen.

Vanaf 1 januari 2024 gaat de belasting (de zogenoemde verbruiksbelasting) op alcoholvrije dranken, zoals frisdrank en alcoholvrij bier omhoog.  Dus wel 25 miljard euro budgetteren in het regeerakkoord, maar de inkomstenbron (de burger) meer dan een jaar later in een onopvallend voetnootje verwerken. Terwijl de inflatie al torenhoog is en de prijzen van boodschappen de pan uit rijzen.

Het geklapte landbouwakkoord bevat wel volledig uitgewerkt afwaarderen van gronden zonder compensatie, melkvee slachten, kapitaalvernietiging, stoppen en uitkopen, maar blijft vaag over innovatie, milieu als businessmodel en humaan toekomstperspectief. De knappe koppen van de GroenLinkse Universiteit Wageningen kunnen het niet eens doorrekenen. Dan kan de boer ook niet rekenen, kiezen of investeren om de boerderij aan te passen.

Geen wonder dat de boeren ‘basta’ zeggen. Meewerken aan je eigen ondergang, dat is wat het kabinet in petto heeft voor hen. Zoals de vissers ook is overkomen. En zo regeert het kabinet voort…

---

Over de landbouw is al veel geschreven op Veren of Lood. De praktijken van het kabinet Rutte zijn ook regelmatig belicht.