Het nieuwe boek van Sid Lukkassen Kerkgangers en Zuilenbouwers biedt stof tot nadenken. Over wat Lukkassen schrijft, en welke conclusies hij daar aan verbindt.

Kerkgangers en Zuilenbouwers is een bijzonder project. Het boek is niet uitsluitend en geheel een betoog van Sid Lukkassen, en tegelijk toch weer wel. Sinds Lukkassen het voornemen een Nieuwe Zuil te gaan opbouwen publiceerde heeft hij de respons die daarop kwam mede verwerkt in deze publicatie.

Dat zou een ietwat vervreemdend effect kunnen hebben op de trouwe fans van Lukkassen, ware het niet dat deze zich uitstekend op de hoogte plegen te houden van zijn activiteiten, en ze dus minder verrast zullen zijn. Na een inleiding door Frans van der Reep start het boek met een dialoog met Jan School, gevolgd door een column van alweer een weinig bekend persoon.

Het is het moment dat je begint te realiseren dat dit boek niet alleen een pleidooi is voor een Nieuwe Zuil, maar dat Lukkassen poogt aan te tonen dat die Nieuwe Zuil zich al aan het vormen is. Lukkassen bouwt middels een reeks dialogen, citaten uit correspondentie en andermans columns aan een beeld van een Nieuwe Zuil die al ontstaan is, maar tot op heden nog niet concreet werd benoemd. Het is een voor Lukkassen kenmerkende aanpak: hij ontdekt een ontwikkeling en stelt zich daar aan de kop van, zonder te pretenderen er de leiding van te hebben. Dit gaat sympathieker dan dit mogelijk klinkt, en is daardoor verfrissend, al is het soms wat zoeken waar dit allemaal toe leiden moet.

Je bent al bijna op de helft van het boek als Lukkassen in hoofdstuk 14 ineens daadkrachtig aan het roer komt om in het vervolg de richting van het werk verder te bepalen – al komen ook in dat vervolg nog diverse gastsprekers aan het woord.

Noodzaak van de Nieuwe Zuil
Lukkassen ziet de Nieuwe Zuil als noodzakelijk voor een gezonder evenwicht binnen de wijze van wereldbeschouwing in Nederland. Of ik dat met hem eens ben weet ik ook na lezing van dit boek niet. Het concept van een zuil is me te defensief, en doet me te veel denken aan de stelling over Custer’s Last stand, dat deze Amerikaanse heethoofd met een eigen fortificatie als stevige basis nooit ten onder zou zijn gegaan tegen de hem belagende indianenstammen. Juist nu het maatschappelijk debat onder druk van groeiend ongemak over de strapatsen van de politieke klasse lijkt te zullen kantelen is een wereldbeschouwelijk offensief sterker aangewezen dan ooit. Uiteindelijk is de aanval altijd de beste verdediging.

In de discussie over het functioneren van de huidige politiek wordt (in andere bewoordingen) geconstateerd dat het ontbreken van zuilen tegenwoordig diverse gevolgen heeft. Het ontbreken van een goede vorming van politici leidt er toe dat het maatschappelijk overleg dat politiek behoort te zijn, is verworden tot handjeklap tussen de spindoctors van respectievelijke partijen. Dat dit geen gezonde situatie is zou evident moeten zijn.

Kritische noot
Geen recensie zonder een min of meer kritische noot natuurlijk, en dit is een moment dat ik me verplicht voel iets te zeggen over de voortdurende historische vergelijkingen die Lukkassen hanteert om zijn betoog kracht bij te zetten. Daar zou hij mee moeten stoppen. Want van geschiedenis weet hij maar al te vaak net te weinig. Dat is storend voor wie beter weet, en kan hem zonder reden tot mikpunt van ridiculisering maken. Want veel van de zaken die hij met een historisch voorbeeld larderen wil hebben dat in het geheel niet nodig. Vertrouwen op de kracht van eigen argumenten is beter dan zaken fabuleren, hoe logisch ze misschien ook lijken. Het voorbeeld van wat Lukkassen schrijft over de Romeinse keizer Marcus Aurelius is hoogst kenmerkend:

De Romein Marcus Aurelius (121-180) wist met de hand die hem was toebedeeld op te klimmen tot keizer.

Ja, maar nee. Marcus Aurelius had zeker kwaliteiten van zichzelf, maar onder oudhistorici is bekend dat hij al door de eveneens bekende keizer Hadrianus was voorbestemd tot het keizerschap. Hadrianus verplichtte zijn (ook al geadopteerde) opvolger Antoninus Pius (keizer van 138-161) om Marcus Aurelius te adopteren, zodat hij te zijner tijd Pius kon opvolgen. NB: Hadrianus overleed in 138 toen Marcus Aurelius 17 was. Dit ondergraaft dus eerder Lukkassens betoog dan dat het dat versterkt. Zo’n faux pas moet je vermijden – schoenmaker blijf bij je leest dient je motto te zijn. Het is niet het enige voorbeeld van dit type dat ik tegen kwam.

Beoordeling
Dat Lukkassen in zijn enthousiasme soms uit de bocht vliegt doet aan de waarde van het initiatief achter Kerkgangers en Zuilenbouwers niets af. Want een zuil hoeft niet per se defensief te zijn, het is ook een middel om gelijkgestemden te vinden en georganiseerder te kunnen opereren in een tijd waarin het linkse paradigma inderdaad op zijn toppunt is. Maar als opbeurende gedachte bij dat idee van een laatste vesting die dapper stand houdt tegen de haar omwoelende zee van progressieve richtingloosheid: iets wat op haar toppunt is aangeland kan daarna alleen nog maar heuvelafwaarts. De Nieuwe Zuil kan daartoe alleen maar een positieve invloed hebben.

Aanrader om te bestellen en na lezing de inhoud te overdenken.

---

Kerkgangers en Zuilenbouwers – Sid Lukkassen

Publicatie 8 december 2018

ISBN – 978-90-829442-0-4-

Uitgegeven in eigen beheer

274 pagina’s met register

Kindle-editie is hier verkrijgbaar

Prijs (€7,95

De prijs van een gedrukt exemplaar is mij niet bekend, maar kunt u ongetwijfeld bekomen via de site van de Nieuwe Zuil. Dat fysieke exemplaren bestaan heb ik zelf tot mijn genoegen mogen ervaren.

 

 

 

 

---

Beluister ook de podcast van Sander van Luit met Sid Lukkassen vandaag op Veren of Lood.