Of bemoeienis van de Kamervoorzitter Kabinetsformatie2021 zal helpen vaart te maken? Dat zou verrassend zijn, want middelen ontbreken haar.

Desondanks heeft de Kamervoorzitter maandag een gesprek met de informateurs over de lange duur van de formatie.

De voorzitter van de Tweede Kamer Vera Bergkamp heeft maandag een gesprek met de informateurs Remkes en Koolmees over de duur van de formatie van een nieuw kabinet. Bergkamp wil een ‘tijdpad’, de informateurs zeggen dat niet te kunnen geven.
Afgelopen maandag schreef Bergkamp een brief aan de informateurs waarin ze verzocht om opheldering over de duur van het proces. Ze ziet in de samenleving “in toenemende mate signalen van ongeduld.” De formatie duurt inmiddels 7,5 maanden.

De echte vraag is waaròm het niet opschiet. Het antwoord is al even eenvoudig als de vraag: niemand voelt zich daartoe gedwongen, zodat – èn omdat – op het spelen van politieke spelletjes geen straf staat. En dat heeft weer alles van doen met de moderne invulling van de formatie.

Door de koning daar tussenuit te halen heeft politiek Nederland weliswaar de indruk gecreëerd dat het proces democratischer werd als de koning er niet meer tussen zat, maar de manier waarop het dit jaar uit de bocht vliegt toont dat de professionele kinderachtigheid van politici in processen als dit een handicap is dat voortgang belemmert, of zelfs onmogelijk maakt, door het ontbreken van iemand die politici streng toespreekt en met een vinger wappert.

Dat de informateurs dat niet als hun taak zien is niet heel vreemd – het is een conclusie die volgt uit het proces en hoe het zich ontwikkelt. Zodat hun eerdere reactie ook voorspelbaar was:

De informateurs lieten de volgende dag weten geen planning te kunnen geven. Het is volgens hen niet te voorspellen op welke termijn een nieuwe kabinet beëdigd kan worden. Er worden inhoudelijke onderhandelingen gevoerd en daar kan ook niets over naar buiten worden gebracht.
De informateurs en de onderhandelaars van de vier partijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie zetten ook vrijdag nog hun overleg voort in het provinciehuis in Groningen.

Dat de informateurs alleen maar formeel door de Kamervoorzitter aan het werk worden gezet, maar haar geen verantwoording schuldig zijn, blijkt een handicap. De poging van Bergkamp nu om verantwoording va de informateurs te eisen is daarom gedoemd te mislukken, en kan haar alleen maar moeilijkheden bezorgen. Zonder kennis van de voortgang van het proces is ieder ingrijpen van buitenaf gedoemd om moeilijkheden te geven.

U ziet, dat op dit punt de positie van de koning voorheen duidelijk afweek. Deze liet zich regelmatig bijpraten door de informateurs, die immers zijn vertegenwoordigers waren, en kon eventueel besluiten een strenge meester aan de begeleiders toe te voegen. Bergkamp is niet in een positie om een dergelijke stap te entameren.

Het beste dat ze kan doen is er een lijvige analyse van (laten) schrijven en die de Kamer voorleggen, als de Kabinetsformatie2021 eenmaal is afgerond. De Kamer zal moeten overwegen een limiet te stellen aan de periode die informateurs hebben om het proces gaande te krijgen.

---

Meer over Kabinetsformatie2021 – met commentaren van diverse auteurs over wat politiek plaatsvindt – vindt u hier.