Nu de bezemsteel van mevrouw Kaag in de wilgen hangt, komt er hopelijk meer tijd voor de kabinetsformatie2021.

Nu Kaag als minister is gesneuveld, maar als fractiechef van D66 aan blijft, is ook de formatie-situatie mistig geworden.

De motie kreeg 78 stemmen voor en 72 stemmen tegen. Ook de motie van afkeuring tegen demissionair minister van Defensie Bijleveld haalde een meerderheid. De voltallige oppositie en regeringspartij ChristenUnie stemden voor de moties. Regeringspartijen VVD, D66 en CDA stemden tegen. De motie van wantrouwen van de SP haalde geen meerderheid.
Demissionair premier Rutte prijst de kwaliteiten van Kaag als minister en noemt haar vertrek echt heel vreselijk nieuws. “Het is een grote mevrouw, wereldwijd erkend als een groot diplomaat. Het is voor Nederland een groot verlies.”
Over een opvolger kon hij nog niets zeggen. Ook over de gevolgen voor de formatie liet hij zich niet uit. “Het is net een paar minuten geleden gebeurd.”

Kaag had niet veel keus. In april had ze premier Rutte bij herhaling om de oren geslagen met de opinie dat zijzelf – in eenzelfde positie gekomen als hij  op dat moment –  niet zou hebben geaarzeld haar verantwoordelijkheid te nemen en op te stappen. Hoewel de situatie gisteren niet identiek was, waren er voldoende overeenkomsten dat ze ditmaal zelf niet aan kon blijven, en dat ook besefte.  Tja. Ze twitterde trots:

Ze had zichzelf in april zodanig klem gezet dat ze in september wel aftreden moest. Knap gedaan, en een wijze politieke les. Derhalve stapte ze inderdaad op, en kwam met een wel erg kakkineuze verklaring op de D66-site:

.

Vanzelfsprekend zullen veel mensen nu zeggen, ze timmeren nu vlot Rutte4 in elkaar, en dan is Kaag weer terug. Ik betwijfel dat, het is te kort op elkaar, zeker aangezien Kaag BuZa terug zou willen hebben: haar uitverkoren ministerie. Dit weekend ging Remkes met CDA, VVD en D66 op de hei zitten, om de zaken eens op een rijtje te zetten, zo was aangekondigd. Als die uitnodiging er niet al lag, zou het iets zijn dat je van Rutte verwachten mocht aangaande dit kabinet: het is wel dusdanig in de soep gelopen dat je het nauwelijks nog een kabinet kunt noemen.

Enfin, na deze dolksteek zal de ChristenUnie wel enige tijd buiten beeld zijn als eventuele partner in Rutte4. Natuurlijk voelt GJ Segers zich verheven boven het idee van wraak, maar men zal in de fractieburelen niet lang hebben geaarzeld vóór deze motie van wantrouwen te stemmen, waarmee de laatste benodigde spijkers er in werden gehamerd om Kaag politiek te executeren.

Dat Kaag nu gewoon doorgaat met formeren doet wat vreemd aan. Geert Wilders eiste gisteren nieuwe verkiezingen, en ook gezien de afgelopen zes maanden is dat mijns inziens alleszins terecht. Gebeuren zie ik het echter niet. De factor Omtzigt is al te groot geworden om nog electoraal te negeren. Het zou Rutte naar het randje brengen, en wellicht gaat hij er samen met het CDA wel overheen. Die twee partijen hebben het grootste belang nu bij een vlot minderheidskabinet, zeker nu D66 niet in een positie is om hard tegen te spartelen. Een wederopstanding van Kaag zit er niet op korte termijn in, en verder heeft D66 nauwelijks iets te bieden op dit moment.

---

Meer over Kabinetsformatie2021 – met commentaren van diverse auteurs over wat politiek plaatsvindt – vindt u hier.