Er zit weinig schot in Kabinetsformatie2021, en de journalistieke belangstelling er voor is minimaal.  Het kabinet lijkt haar demissionaire status te koesteren, en voelt geen behoefte missionair te worden.

Dat is kort gezegd de situatie zoals die is. De beëdiging van een stel nieuwe bewindslieden die direct al met een demissionaire status begonnen illustreert dat als weinig anders. Of dat zomaar kan is een vraag die speelt. Het gebeurt, maar zou dat eigenlijk wel kunnen? Het is geen vraag waar de machthebbers in Nederland zich om bekreunen.

Sinds de val van het kabinet op 15 januari zijn al vier nieuwe bewindslieden beëdigd. Gisteren werden Tom de Bruijn (D66), Dennis Wiersma (VVD) en Steven van Weyenberg (D66) als nieuwe krachten aan het kabinet toegevoegd. En ruim twee maanden geleden werd Dilan Yesilgöz-Zegerius (VVD) ook al tot vervangend staatssecretaris benoemd.

De eeuwige oppositie heeft er vragen over gesteld:

Nog nooit eerder werden vier bewindslieden in de regering benoemd tijdens een demissionaire periode. Dat roept de vraag op: mag dit wel? PVV-leider Wilders bestempelde de benoemingen van gisteren als “staatsrechtelijk onzuiver” en zelfs “politiek ongewenst”. Ook SP-leider Marijnissen heeft hier inmiddels Kamervragen over gesteld.

Maar er is een situatie ontstaan die staatsrechtelijk nooit zo bedoeld is.

Maar in het geval van de benoemingen van Wiersma, Weyenberg en Yesilgöz-Zegerius is een ongrondwettige situatie ontstaan, zeggen de staatsrechtelijk experts. De drie bewindslieden waren voor de verkiezingen nog geen lid van het afgetreden kabinet. De uitzonderingsregel, die bijvoorbeeld wel geldt voor de Kamerleden Rutte en Kaag, zou voor hen niet bedoeld zijn.

En vooral: dat gaat allemaal maar buiten de Kamer om. Zodat daar nu wordt gemord:

Tweede Kamervoorzitter Bergkamp heeft informateur Hamer namens de Kamer gevraagd naar de stand van zaken van de formatie. Zij wil meer inzicht in de planning en het verdere verloop van het formatieproces.
Directe aanleiding is een brief van PVV-leider Wilders. Die vroeg zijn collega’s vandaag om steun voor een Kamerdebat over de formatie, die hij traag vindt verlopen. Hij noemt het staatsrechtelijk onzuiver en politiek ongewenst dat het demissionaire kabinet nieuwe bewindspersonen benoemt en besluiten neemt “alsof men missionair is”.

De huidige situatie laat vooral zien dat de periode tussen twee missionaire kabinetten in Nederland slecht geregeld is. Zoals die bestaat – en het kabinet er nu mee omgaat – is er geen enkele aansporing haast te maken met een nieuw missionair kabinet.

Informateur Hamer kondigde een maand geleden aan dat de formatie een ‘vakantieperiode’ inging. Half augustus zouden de onderhandelingen over een nieuw kabinet weer kunnen beginnen, verwachtte zij.
Ze gaf VVD-leider Rutte en D66-leider Kaag de opdracht mee om binnen een paar weken een “document op hoofdlijnen” te schrijven, een soort aanzet tot een regeerakkoord. Daarin moeten ze ook rekening houden met de andere vier partijen die nog over zijn: CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie.
Hoe het met dat document staat is onduidelijk. Evenmin is bevestigd of de formatiebesprekingen volgens verwachting maandag weer gaan beginnen.

Het is een lamlendige situatie. Men moddert voort zonder enige urgentie, onderwijl vergaande maatregelen nemend, en luidruchtig toeterend over veronderstelde angstbeelden, zonder er met de Kamer over in debat te gaan.

---

Meer over Kabinetsformatie2021 – met commentaren van diverse auteurs over wat politiek plaatsvindt – vindt u hier.