De kabinetsformatie is weer een stadium verder nu de VVD zijn sterkste troef voor de komende vier jaar in zet als informateur. Zalm is de naam, Gekke Gerrit Zalm. En hij houdt van flipperen.

Die liefde voor flipperen zal Gerrit Zalm te pas komen bij deze formatie, met het gedraai van de ontrouwe zeehond Pechtold. Zalm is de troef van de VVD omdat hij zoals dat heet ‘zeer bekwaam’ is. Niet alleen was hij afgelopen jaren bestuursvoorzitter van ABNAMRO, maar ook heeft hij het record Nederlands ministerschap van Financiën. Bovendien is het niet zijn eerste klus als informateur.

Zalm is een deskundig schipperaar tussen diverse politici, maar vooral een realist met een goed ontwikkeld begrip voor economische processen en politieke hangups die die processen verstoren of een verkeerde kant op sturen. Zalm maakte zich ooit bijzonder impopulair door zowel Frankrijk als Duitsland te vertellen dat ze hun huiswerk niet hadden gedaan (3%-norm). Maar hij had wel gelijk, en wat het gebrek aan discipline kon veroorzaken hebben we geweten.

Dat Zalm tijdens de formatie in dit stadium wordt ingezet is naar mijn gevoel veelbetekenend. Als pragmaticus zal hij onbevangen om kunnen gaan met de levensvragen waar CU en D66 lijnrecht tegenover elkaar staan, als economisch deskundige geeft het hem een ongekende kans een kabinet ineen te zetten dat Nederland een solide basis zal geven de komende twintig jaar. Want economisch liggen de vier onderhandelende partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie weinig uiteen. Ze hebben alleen wel iemand nodig die dat deskundig in vorm kan kneden, en dan is Zalm de man.

Een andere reden waarom Zalms aantreden veelbetekenend is, is dat er na de formatie een nieuwe minister van Financiën nodig zal zijn. Ooit zei Wouter Bos dat je een stief aantal jaren als minister nodig hebt om je taak goed te vervullen. Zalm had zijn vertrek bij ABNAMRO al aangekondigd, en hij is pas 65. Niets houd hem tegen om nog een periode minister te worden. Bovendien zal zijn deskundigheid internationaal gewicht in de schaal leggen – een niet te onderschatten kwaliteit met wat op ons af komt de komende vier jaar. Want dat er iets met de euro gebeuren moet is iedereen het wel over eens. Wat dat worden moet is een andere kwestie. Het is niet ondenkbaar dat Zalm het baantje van Dijsselbloem bij de EU zal overnemen.

En dan nog een laatste pluspunt van Zalm als nieuwe minister van Financiën: Zalm heeft gezag, maar is niet geïnteresseerd in het politieke leiderschap. Als Zalm slaagt de vier partijen in één kabinet te krijgen krijgen we economisch vier mooie jaren. Als hij ook nog enig realisme op migratiegebied mee brengt zou het helemaal prachtig zijn.

Afijn, morgen gaan ze weer praten. Dat er een halve week tussen het besluit om en het daadwerkelijke gesprek zitten toont dat de partijen in ieder geval hebben afgesproken hun huiswerk goed te doen. Na drie maanden mocht dat ook wel weer eens.