Dit weekend zijn de besprekingen niet geklapt, zoals ik eigenlijk verwachtte. Maar de paniek in de kabinetsformatie is enorm. Voor wie het zien wil.

In alle redelijkheid had de formatie van het kabinet VVD/CDA/D66/CU waaraan informateur Zalm nu al maanden vlijtig sleutelt dit weekend moeten klappen. Als u dit leest is het dinsdagochtend, en er is nog geen formele mededeling gedaan dat de besprekingen worden beëindigd. Niet dat men het eens geworden is, of dat dat er nog in zit. Maar na een weekend in een hutje op de hei om de moeilijke punten weg te werken, en dan terugkomen met een dubbele leugen om te maskeren dat er geen voortgang is en dat er hoogstens in alle stilte nog een uiterste poging ondernomen zal worden…

Nee, dat wil men in Nederland allemaal eigenlijk niet horen. Er wordt door het volk al genoeg gemord, en de vraag waarom er vervolgens niet met de PVV onderhandeld zal worden is na het klappen van deze besprekingen eens te moeilijker geworden. Dat het niet gebeurt omdat Brussel het niet wil is weliswaar volledig waar, maar voor veel mensen geen argument. Op zich terecht, maar dat verandert de situatie niet. Het zou de ressentimenten tegen Brussel naar nieuwe hoogten stuwen kunnen.

Waaruit leidt ik af dat er maandag een dubbele leugen werd verteld? Ten eerste het gedreutel om het al dan niet aanwezig zijn van een nieuw kabinet op Prinsjesdag. Dat is op zich geen nieuws – in 2010 was dat voor de installatie van Rutte1 ook het geval, van 2012 weet ik het niet zeker meer. Bovendien, zelfs als het nieuws was, wat dan nog? Er is uiteindelijk geen haast bij, al bestaat het risico dat Kamerleden die in eerste aanleg een bepaald voorstel in de Kamer bestreden, maar dat vervolgens als minister moeten verdedigen. Het is de makke van het partijkartel zullen we maar zeggen. Maar pas in december wordt de uiteindelijke beslissing over de begroting pas definitief.

De tweede reden waarom er gisteren aperte leugens werden opgedist werd zichtbaar in wat informateur Zalm als het argument voor dat uitstel van het aantreden van een nieuw kabinet ten tonele voerde:

Zalm benadrukt in zijn brief dat de financiën een belangrijk onderdeel zijn van de formatie en dat de onderhandelingen daarover nog niet klaar zijn. Als er wel een akkoord over is, zal het Centraal Planbureau dat doorrekenen en dat kan leiden tot aanpassingen.

Zoals eerder al vastgesteld: hoogstens zit er in de financiële paragraaf wat wisselgeld verstopt voor partijen die de onderhandelingen op gevoelige punten hebben verloren. Maar als onderwerp is het voor deze partijen gewoon te weinig belangrijk. En als men het dit weekend eens was geworden over de immateriële zaken was dat gisteren gegarandeerd groot nieuws geweest. Eigenlijk wil niemand dit kabinet, zegt het AD. Duidelijk is dat men dan in Brussel de vlag uitsteekt, want zo’n kabinet neemt dan geen stevige standpunten in omdat het te druk zal zijn met overleven in eigen land.

Nog zoiets: vandaag wordt er niet onderhandeld. Dat betekent dat de fracties met hun vingers aan de stekker mogen frutselen. Kijken wat er dit weekend is bereikt, of men het aandurft. Het kan dus ook dinsdag (vandaag)  klappen.

Onder de Haagse kaasstolp beseft iedereen dit volkomen. Wie het niet snapt hoort er dan ook niet thuis. De vertaling is eenvoudig: dolle paniek, want een compromis lijkt ver weg. Maar er zullen nog enige dagen noeste onderhandelingen volgen om alsnog te proberen de plooien glad te strijken. Of zoiets. In ieder geval is Zalm kennelijk nog niet bereid de handdoek in de ring te gooien, en willen de onderhandelaars hem daar graag in volgen.

---

Ons hele dossier over de Kabinetsformatie vindt u hier.