Een kabinetsformatie moet in Nederland eerst op stoom komen. En er moeten een aantal rituelen worden volvoerd, aleer men aan het echte werk beginnen kan.

Denk als u over een kabinetsformatie praat niet te licht over de rituelen die men nu afwerkt. De formatie van 2012 was geenszins exemplarisch, eerder een klassiek voorbeeld van een voorgekookt programma. Daartoe is maar zelden de gelegenheid, en ditmaal zeker niet. Daarvoor waren de verkiezingen teveel een dubbeltje op hun kant – wie dat betwijfelt moet nog maar eens nadenken over de gevolgen van de Turkenrel in het weekend er voor.

Een paar rituelen worden nu in gang gezet. Informateur Schippers meldde gisteren dat dit voorlopig haar laatste politieke kunstje in de frontlinie is, daarmee impliciet bevestigend wat ik eerder ooit schreef, dat de VVD haar in reserve hield voor het geval de PVV groter zou blijken dan de VVD en men er niet onder uit kwam met hen te regeren. Dat is niet het geval, en Edith mag nu namens de Kamer informeren verkennen. Als minister komt ze niet terug.

Wie wel terugkomt is Kamervoorzitter Arib, die daarmee vrij verrassend de belangrijkste PvdA-politicus van de komende tijd moment wordt. Nog een PvdA-roddel: Rob Oudkerk wil terugkomen – als partijvoorzitter. Dat wordt weer een paar maanden gekonkel om de man buiten boord te houden, want dat de partijleiding niet in het openbaar met hem gezien wil worden is bekend. Anderzijds: de PvdA-partijvoorzitter moet de komende tijd een meute beleidsmedewerkers ontslaan, want de partij wordt door haar nederlaag ook afgekoppeld van de parlementaire subsidietiet.

De formatie
Scout Schippers gaat eerst een kabinet met VVD, CDA, D66 en GL onderzoeken meldde de NOS vanmorgen. Dat is heel goed nieuws, dan is dat maar alvast uit de weg. Wie als eerste van de winnaars wordt meegenomen in een onderzoek naar de mogelijkheden kan er vergif op innemen dat de grootste partij niets met hen wil. Hetgeen niet wegneemt dat de beleefdheid vereist dat er even aan gesnuffeld wordt. Zeker als op langere termijn zou blijken dat GL de PvdA definitief vervangt als grootste kracht op links, want dan is de kans dat er dan ooit mee geregeerd gaat worden wel erg groot. Regeren is vooruitzien.

Omineus is de dienstmededeling die Schippers gisteravond deed uitgaan: ze praat vandaag verder, en doet mogelijk woensdag (morgen??) al verslag. Als daarmee de eerste fase van de verkenning wordt beschouwd als afgesloten is dat wel heel vlot. Òf men weet totaal niet waar het heen moet, òf de partijen zijn er wat betreft de gewenste partnerkeuze al uit. Dat zou betekenen dat Pechtold al in dit vroege stadium zou moeten beslissen of hij zijn wens samen met GL te regeren al wil laten vallen. Als dat het dilemma wordt, verwacht ik een pauze in de onderhandelingen tot na het weekend. Hij moet natuurlijk wèl de indruk wekken dat hij weloverwogen en met pijn in zijn linkse hart niet anders kon.

Over rituelen gesproken.