Vorige week herdachten Japan en de USA samen de Japanse aanval op Pearl Harbor 75 jaar geleden, waarmee de Japanse deelname aan de Tweede Wereldoorlog begon. En zoals vaak, was er meer.

Synchroon met de de vriendelijke woorden tussen Abe en Obama waren er de problemen die Japan in steeds grotere mate met haat buren ondervindt. Na WO2 was de afspraak dat de USA de verdediging van Japan zou garanderen, in ruil waarvoor Japan nooit poogde zich opnieuw te bewapenen. Japan heeft een luchtmacht en een soort van kustwacht, maar dat is het zo ongeveer. Niet alleen worden echter de kosten van die verplichting voor de USA steeds zwaarder, maar ook de problemen hebben de neiging acuter te worden. China neemt steeds nadrukkelijker de positie in dat de Japanse Senkaku-eilanden in de Oost-Chinese Zee eigenlijk Chinees bezit zouden zijn, en de bekendmaking eergisteren van Noord-Korea dat het land op het punt staat een intercontinentale raket in gebruik te nemen maakt de zenuwen in dit deel van Azië niet minder. Het is gewoon tijd dat Japan gaat herbewapenen.

Dat valt nog niet mee. Niet alleen is daar het probleem dat China daar helemaal niet enthousiast van wordt, en het al geregeld heeft over een zekere vorm van Japans revanchisme. Maar in de USA wordt juist met steeds meer goede wil naar het idee gekeken:

The anchor of U.S. policy in Asia since the end of World War II has been to prevent the re-militarization of Japan. Since the end of the Cold War and the rise of China this policy has been increasingly called into question as a more powerful Japan could serve as a useful counterbalance to China and a means for the U.S. to more effectively share the burdens of regional security in Asia. Still, any moves by Japan to bolster its military power tend to make people nervous.

Eigenlijk meer dan in Japan zelf. Maar de interventie vorig jaar van miljardair George Soros, die bepleitte dat China en de USA snel hun meningsverschillen moesten bijleggen ten einde WW3 te vermijden, heeft in ieder geval de bewustwording van het probleem in meer hoofdsteden op de agenda gezet. De verkiezing van Donald Trump als Amerikaans president lijkt eerder contraproductief uit te pakken voor de door Soros bepleitte koers. Maar of dat een confrontatie tussen China en de USA op zichzelf dichterbij heeft gebracht?

De frictie in de Zuid-Chinese Zee tussen China en de USA was ook voor Obama al voldoende reden om de koers wat scherper en meer militair te benadrukken. Indien Japan inderdaad wat beter bewapend raakt zou dat een positief effect kunnen hebben. Trump lijkt dat eerder in eenzelfde mate te zullen doen dan de spanning verhogen. Diens contact net de Taiwanese president heeft waarschijnlijk eerder helderheid geschapen aangaande zijn bereidheid desnoods een conflict met China aan te gaan dan Obama’s directieven aan de Amerikaanse vloot. Uiteindelijk trok Obama als het er op aankwam zich altijd terug. Van Trump zullen de Chinese leiders dat minder verwachten. Een bepaald soort helderheid voorkomt toekomstige misverstanden van het soort dat WO1 deed uitbreken.