Italië staat op het randje. Alweer of nog steeds? Veel zal het er niet toe doen, want uitwegen zijn er niet.

Vorige week verlaagde de Italiaanse regering haar groeiprognose voor de Italiaanse economie naar 0,2%. Terwijl de Italiaanse begroting is gebaseerd op een groei van 1,0%. Dat houdt kortweg in dat de Italiaanse staatsschuld harder zal groeien dan begroot, of dat de regering-Conte haar ambities naar beneden moet bij stellen. In beide gevallen wordt de vraag wat Italië nog binnen de EU doet uitermate actueel.

In Nederland werd daarover twee weken terug vanuit ons eigen perspectief over gedebatteerd bij EenVandaag:

Paul Tang: noemt de Italiaanse situatie ‘zorgwekkend’. “Het kan de financiële stabiliteit in gevaar brengen, ook omdat banken nog steeds landen omver kunnen trekken, maar je moet kijken naar de onderliggende problemen.’
Ook D66-Tweede Kamerlid Joost Sneller is bezorgd: “De Italiaanse regering wil de pensioenleeftijd verlagen naar 62 jaar, maar daar gaat de economie niet van groeien en het kost wel miljarden. Omdat de staatsschuld al 130 procent is en de groei heel laag moet je zorgen dat er een begroting ligt die juist groei gaat opleveren.”

Het hilarische is dat deze zorgen tien jaar geleden al minstens zo terecht waren, maar dat deze politici toen vrolijk de ander kant op keken. De EU zou zorgen dat het zover niet kwam. Toen kwam ‘Griekenland’ en de afgelopen tien jaar heeft de EU weinig méér gedaan, dan hopen dat het met Italië nog goed zal komen. Dat mede doordat veel Noordwest-Europese lidstaten de bui van de rekening zagen hangen. Dat die al betaald is schijnt niemand in de tussentijd te willen beseffen, want dat vinden de kiezers niet fijn. Maar het geld dat we via Target2 te goed hebben zullen we nooit in handen krijgen.

Gevoegd bij het neo-Keynesiaanse economische model van hoop dat de Italiaanse regering nu al volgt, maakt het de Nederlandse politici onmogelijk adequaat te reageren:

Sneller maakt de vergelijking met Nederland: wij sparen in deze economisch goede tijden. “Zo kunnen we in slechte tijden investeren. De Italianen doen het tegenovergestelde, waardoor hun schuld oploopt’. Toch vindt PvdA’er Paul Tang dat de Europese Commissie niet te veel moet vragen van Italië: “Er wordt bezuinigd in een economie die omlaag gaat; dat gaat tegen elke economische logica in.”

Want Paul Tang heeft een andere vijand op de korrel. Eentje waarvoor veel te zeggen is, maar toch is dit obsessief:

Er kunnen boetes worden opgelegd, maar Paul Tang vindt dat onzin: “Die boetes gaan niet werken. Ik begrijp de onrust wel, vanwege de hoge Italiaanse staatsschuld en de problemen in de financiële sector in Italië, maar dan moet je dat aanpakken.”

Bovendien kun je het probleem van die banken niet los zien van de manier waarop de EU haar staatsschulden altijd heeft georganiseerd. Enfin, Italië nu, en de te volgen stappen. Traditiegetrouw moet eerst EP2019 voorbij zijn wil de EC nog in beweging komen. Dat is nog ruim 6 weken, en de hemel weet of de EU dan nog voldoende fundamenten heeft om overeind te blijven. Want:

One direct result of this is that Italy’s current account deficit for 2019 will be substantially higher than the 2.04% of GDP Italy’s government pledged to stick to late last year. And that can mean only thing: another standoff between Rome and Brussels over the direction of fiscal policy is in the offing.

Maar dat is de uitgangspositie slechts. De toekomst is zwarter dan dit:

Italy already boasts the largest public debt pile in Europe in nominal terms, clocking in at €2.14 trillion, as well as the second largest in relative terms after Greece’s twice bailed out economy. Rome just forecast that public debt would hit a new record high of 132.6% of GDP this year. That record is unlikely to last very long given Italy’s stagnating economy and the government’s determination to cut taxes, reduce the retirement age and introduce a citizens’ basic income.

Om u nog iets vrolijker te stemmen; nieuws is het niet:

The biggest problem with Italy’s economy is that many of its problems are chronic and deep seated. Many of them date back to the adoption of the euro, in 2000, or in the case of Rome’s massive addiction to public debt, to the 1980s. As the OECD points out, real GDP in Italy is still well below its pre-crisis peak (mijn vet, H.).

Maar de andere grote EU-economieën (France +13%, Spain +17%, UK +21%, Germany +23%) hebben het veel beter gedaan, zodat ontkennen dat Italië’s probleem structureel is geen zin heeft. Als we kijken naar het scenario dat zich ontspon bij de financiële ondergang van Griekenland, dan is het wachten nu nog slechts op een massieve aanval van monetaire speculanten. De ECB kan Italië nooit voldoende bijstaan.

…something will have to give. If Italy had its own currency and were in control of its own monetary policy, it could try to inflate the debt away — whatever that might do to its own currency. But it isn’t and it can’t.

Want als Italië uit de euro stapt, is het door EU-verdragen verplicht óók uit de EU te treden. Ongetwijfeld zal Brussel daar wel een mouw aan willen passen, maar het slachtoffer daarvan zal de euro zijn. Opnieuw zullen de pijlen worden gericht op de eenheidsmunt die allen verdeeld houdt.

Soms merk je dat je vrijwel hetzelfde verhaal al vele malen gehouden hebt. Er is wel één verschil: alle niet toegestane huismiddeltjes zijn intussen gebruikt en uitgeput. De rente binnen de Eurozone is al negatief, en het Duitse bankwezen staat zelf onder grote druk (grootbank Deutsche moet fuseren met nummer 2, Commerzbank, om overeind te blijven). De game is up. Italië zet zich al schrap.

---

Meer over de economische en politieke perikelen voor Italië vindt u hier.