Dinsdagnacht kwam èn ging het moment voorbijgegaan waarop het ultimatum van de EC aan Italië verliep.

Dinsdagnacht om 00:18 uur meldde de NOS kort:

En:

Italië past de begroting niet aan naar de wensen van de Europese Commissie. Dat heeft vicepremier Salvini laten weten na kabinetsberaad in Rome. De Italiaanse regering had tot middernacht om met een nieuwe versie te komen.

Heel weinig ophef verder, tegen alle verwachtingen in. Je zou bijna denken dat er niets aan de hand was, terwijl de EU dinsdagnacht met een stevige crash op Aarde was weergekeerd. Italië heeft de EC een dikke middelvinger getoond, gemeld dat haar eigen beleid het beste voor het land is en dat het de projecties van de EU niet vertrouwt. Dat het zichzelf bovendien als een soeverein land beschouwt, en daarnaar wenst te handelen. De wereld draaide gewoon door.

Parbleu! Normaal gesproken had Brussel in een geval als dit alle verloven ingetrokken en was gaan mobiliseren. Maar Italië lijkt inderdaad een te grote kluif om door de EC eenvoudig beteugeld te kunnen worden. Net zoals Frankrijk dat van zichzelf al lang weet, en er naar handelt.

Natuurlijk had Italië de hele wereld uitgebreid verzekerd dat het geen plannen heeft de euro of EU te verlaten. Desondanks leek de euro er dinsdag de gevolgen al wel van te ondervinden.

En steeg het gepercipieerde risico van een Italiaans vertrek uit de euro navenant:

Een serieuze studie daarnaar vindt u overigens hier. Je kòn dit alles natuurlijk ook wijten aan de slechte Italiaanse cijfers van het 3e kwartaal:

Dinsdag werd ook nog uitgebreid ingegaan op de redding van een Italiaanse bank die gedurende het weekend in onoverkomelijke problemen was gekomen, met de nadruk ook op de in waarde gedaalde Italiaanse staatsleningen.

Door het bezit van staatsobligaties staan veel Italiaanse banken onder druk. Deze obligaties zijn flink in waarde gedaald sinds de nieuwe regering, die tegen bezuinigingen is, in mei aantrad. De bankensector was net weer opgekrabbeld na een diepe recessie, maar worstelt nu met snel krimpende buffers en stijgende kosten.

Dat diezelfde staatsleningen er met €400 miljoen voor zorgden dat de bank weer overeind werd geholpen was in die optiek niet meer dan een detail.

De echte vraag is: wat nu?

In het ultieme geval kan de Europese Commissie een boete opleggen en de uitbetaling van Europese gelden stopzetten. Of deze laatste maatregel Italië hard zal raken, is maar de vraag. Het land betaalt namelijk meer aan de Europese Unie dan het ontvangt.
De kans dat Brussel direct in actie komt, lijkt niet groot. Veel maatregelen die Italië wil doorvoeren, kunnen pas in de tweede helft van 2019 worden ingevoerd. Tot dan is er nog tijd om nader tot elkaar te komen.
Ook de financiële markten lijken er niet van uit te gaan dat er snel een oplossing komt. De meeste handelaren zouden er al rekening mee houden dat de discussie tussen Brussel en Rome langer zal duren.
Sinds begin oktober is de rust op de financiële markten weer teruggekeerd en is de rente op een Italiaanse staatsobligatie met een looptijd van tien jaar een beetje gedaald. De rente daalde van 3,7 procent op het hoogtepunt naar 3,4 procent.

Dat Brussel eerst een pas op de plaats maakt is ondanks alles al een grote overwinning voor de Italiaanse regering. van Salvini en Di Maio. De populisten hebben de eerste ronde gewonnen, maar er komen meer rondes. En niet te vergeten moet er binnen kort ook een nieuwe EC komen. Als Italië iemand afvaardigt die de rest van de EU niet ziet zitten wordt die ongetwijfeld afgescheept met een kleine post zoals de Baltische Staten gewoonlijk krijgen toebedeeld. En er zijn meer middelen om Italië in het gareel te dwingen, al horen boetes daar niet als eerste bij: Italië is een netto betaler aan de EU, zodat als de ruzie voldoende hoog oploopt de regering in Rome de geldkraan naar Brussel kan dichtdraaien. Dit is geen realistisch scenario, maar het limiteert wel de opties van de EC,.

‘Italië houdt er rekening mee dat er achter de schermen iets met die boetes gedaan kan worden’.

In zekere zin is de EC te ver gegaan door te bot te pogen de Italiaanse populisten in het gareel te krijgen.

Vooral de politieke gevolgen zullen groot zijn.. Niet eerder botsten Italië en Brussel zo hard.

Dat dat ook nog eens ging via de Franse president Macron en zijn Franse vrienden (Moscovici) in Brussel heeft meer wonden geslagen dan wellicht verstandig was. Het heeft de EC er met de neus op gedrukt hoe beperkt haar macht formeel is, en wat er gebeuren kan als de grote EU-lidstaten kwaad willen – of niet ‘goed’ willen zijn.

Ook al wordt er achter de schermen de komende tijd aan damage control gedaan, zowel de EU als de EC hebben hierdoor grote schade opgelopen. Specifiek door politieke antipathieën voorrang te geven boven een zakelijke aanpak, maar ook door onbegrip voor de specifieke situatie waarin Italië is beland. Juist omdat Italië als eerste EU-land wordt geregeerd door een kabinet dat de belangen van de eigen bevolking zonder concessies voorop stelt. De EU is dat nog niet gewend, maar zou er goed aan doen er rekening mee te houden dat ze dit vaker zal ervaren in de komende tien jaar – als de EU het zo lang nog trekt. De EC bestaat weliswaar uit ongekozen bureaucraten, maar is niet vrij van de macht van gekozen regeringen. Italië toonde dat ditmaal ondubbelzinnig aan.

---

Instant Update!!

Vicepremier Salvini vuurde zojuist vlak voor het weekend nog een tweede dikke middelvinger af richting Brussel. En minder subtiel dan de boodschap dinsdagavond.

Speaking to Italian media, Salvini calls on the “insistent scribblers” in Brussels “who send little letters to Italy every 15 minutes” not to “break our balls“, and warns the European Union that “60 million Italians would rise up” if they attempted to penalise the nation for refusing to budge on the budget.
He went on to claim that “to penalize us…will end up being more damaging to the EU than to us. They are crazy if the really do open an infringement procedure.”

De schattingen van de gemiddelde sociale intelligentie van de EC en haar staf kunnen weer enige punten naar beneden worden bijgesteld. Naar junkbondniveau.

---

Meer VoL-artikelen over de problemen van Italië, politiek, economisch en met de EU vindt u hier.