Het is opvallend hoe weinig studie er van de islam gemaakt wordt terwijl er tegelijkertijd zoveel over geschreven wordt tegenwoordig. In Nederland is er, voor wie geïnteresseerd is,  een oude  wetenschappelijke traditie van islam studies. Snouck Hurgronje en Van Vollenhoven zijn bekende namen, maar er zijn er nog veel meer. Ook in de ons omringende landen, Frankrijk, Engeland en de Duitse landen  is er ruim voldoende kennis voorradig om niet in het wilde weg over de islam te hoeven praten.

Veel studie is er trouwens niet voor nodig om uit te vinden dat ons hele moderne wereldbeeld, inclusief de idee van secularisering haaks staat op de islam in al haar geledingen. Maar wie wil kan daar bij Snouck een uitstekende en uitgebreide  toelichting [1] op vinden. Voor een oprechte moslim  is er geen islamitisch fundamentalisme of is de hele islam fundamentalistisch. Zoiets als een gemoderniseerde, geseculariseerde of gehumaniseerde islam bestaat domweg niet. Het modernistische christendom, dat niets anders is dan een humanisme in een christelijk jasje heeft geen pendant in de islam. Wie zich als moslim humanistisch voor doet is een afvallige, of spreekt met twee tongen, één voor gebruik in het Westen en één voor de Dar al Islam. Edward Said, van geboorte een Arabische christen, maar moslim van cultuur en thuis in New York zowel als in Caïro, was zo iemand met een dubbele boodschap. Tariq Ramadan is een andere, zoals Bolkestein heeft uitgevonden toen hij met hem in discussie trad.

Dat betekent nog niet dat alle moslims potentiële zelfmoordenaars zijn of geen begrip hebben voor het onrecht en het verdriet dat aan hun slachtoffers wordt aangedaan. Het betekent wel dat verlies van mensenlevens niet als het ergste wordt beschouwd dat een land of volk kan overkomen. Dood gaan doen we allemaal en als het voor een goed doel is heeft het in elk geval nog betekenis, dat is de houding van de gemiddelde moslim. Veel belangrijker is hoe het leven er in het hiernamaals uit zal zien want dat is het leven waarop het aardse bestaan alleen maar een voorbereiding is.

Deze gedachte leefde vroeger ook in het christendom en bij hen en bij de Joden bestaat een eschatologie. Maar bij Joden en christenen,  de fundamentalisten onder hen uitgezonderd, is  de praktische notie van het Jenseits verdwenen of heeft een symbolische betekenis gekregen. Die mensen geloven niet meer echt op de manier van de moslims, buiten de liturgie van een zondagse of zaterdagse kerkdienst.

1. Verspreide geschriften. Leiden: E.J. Brill (6 dln.), 1923-1927.  Mohammedanism. Lectures on its Origin, its Religious and Political Growth, and its Present State. New York and London: G.P. Putnam’s Sons, 1916.

Dit artikel verscheen (veel) eerder op het Blog van Toon Kasdorp