Vorige week woensdag organiseerde de LPF Eindhoven een lezingenavond over het verdrag van Oekraïne. De twee sprekers waren Joost Niemöller, die het referendum aanprees als een unieke kans om ons uit te spreken over de EU in brede zin, en Joram van Klaveren, die zich afvroeg of het verdrag wel in ons belang is en met wie we precies in zee gaan als we een verdrag met de Oekraïense regering sluiten.

Ook Joram van Klaveren begon met erop te wijzen dat we ons sinds het referendum over de EU-grondwet voor het eerst weer eens kunnen uitspreken over een EU-gerelateerd onderwerp. Hij riep dan ook zowel voor- als tegenstanders op om in ieder geval te gaan stemmen.

 

Tegenstanders niet per se Poetinvriendjes
Van Klaveren maakte meteen in het begin duidelijk dat VoorNederland tegen het verdrag is en daar een zestal redenen voor heeft. Tevens wees hij erop dat tegenstemmers niet per definitie Poetinvriendjes zijn. Louis Bontes, de fractiegenoot van Van Klaveren, is zeer kritisch over Poetin en is inmiddels door Rusland tot persona non grata verklaard. Dit meldde Van Klaveren in de vragenronde, die u in de video getiteld volledige uitzending kunt bekijken. In deze video, die onderaan dit artikel staat, vindt u ook de vragenronde met Joost Niemöller.

Daarna ging Van Klaveren verder met het toelichten van de zes redenen waarom VoorNederland aanraadt om tegen te stemmen.

Overheid Oekraïne is door en door corrupt
Oekraïne is volgens Van Klaveren corrupter dan Kazachstan en Burkina Faso. Volgens Transparancy International, een organisatie die bijhoudt hoe transparant of juist corrupt een land is, is corruptie in Oekraïne diepgeworteld en blijft verandering tot nu toe uit, wereldwijd zit het land in de top 35 van meest corrupte landen. Van Klaveren vindt het dan ook zeer onverstandig om een verdrag te sluiten met een regering die zich niet aan afspraken houdt, zelfs niet aan afspraken met de eigen burgerbevolking.

Oekraïne is zeer instabiel
Het land is sterk verdeeld over toenadering tot het Westen dan wel tot Rusland en er woedt momenteel een burgeroorlog, waar ook Rusland bij betrokken is. Volgens sommigen was het associatieverdrag de directe aanleiding daarvoor. Van Klaveren denkt dat het verband iets minder direct is, maar het voorstel tot het sluiten van dit verdrag heeft het land, waar de situatie toch al gespannen was, wel verscheurd. Volgens Van Klaveren is het onverstandig om een verdrag te sluiten met een overheid die niet in staat is om de orde in eigen land te handhaven.

Het verdrag gaat veel verder dan handel alleen
Volgens Mark Rutte zou het associatieverdrag vooral een handelsverdrag zijn, maar Van Klaveren wijst erop dat het verdrag veel verder gaat dan dat. Zo wordt er in artikel 4 gesproken over politieke integratie. Het ja-kamp sust deze zorgen door te wijzen op verdragen met andere landen waar dat ook het geval is, maar anders dan die landen ligt Oekraïne wel in Europa en is toegezegd dat het land t.z.t. lid mag worden van de EU. Het sluiten van een associatieverdrag met Oekraïne is politiek gezien iets heel anders dan het sluiten van zulke verdragen met Chili, Israël of Zuid-Afrika.

Daarnaast wordt in artikel 10 (a.u.b. scrollen vanaf artikel 4) gesproken over militaire samenwerking. Het gaat dan om strategisch overleg, niet om oppervlakkige, onbeduidende zaken. Dit is opvallend voor een verdrag dat wordt aangeprezen als hoofdzakelijk een handelsverdrag. Reden om je af te vragen of men wel openhartig is over de verdere bedoelingen van dit verdrag. Welke belangen zijn hier nog meer in het spel?

Verder worden in artikel 19 (a.u.b. scrollen vanaf artikel 4) afspraken gemaakt over visumvrij reizen. Is dat nou wel zo verstandig, gezien het feit dat Oekraïne in de top staat als het gaat om mensenhandel en illegale prostitutie? Door het liberaliseren van het visumbeleid kunnen mensen ongezien af en aan reizen en speel je de georganiseerde misdaad in de kaart, aldus Van Klaveren. Ook dat is volgens VoorNederland niet in het voordeel van Nederland.

Het associatieverdrag is een EU-integratieverdrag
In het verdrag staat weliswaar niet letterlijk dat het leidt tot lidmaatschap van de EU voor Oekraïne, maar als het verdrag in z’n context wordt bekeken en in ogenschouw wordt genomen wat er in het verleden is toegezegd aan Oekraïne, is duidelijk dat dit verdrag een opstap is naar een EU-lidmaatschap. In 2003 zei Prodi, de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie, dat er vier voorwaarden waren waaraan Oekraïne moest voldoen om onderhandelingen te mogen starten over lidmaatschap van de EU.

Op de eerste plaats moest Oekraïne een vrijemarkteconomie worden. In 2005 heeft de EU erkend dat aan deze eis werd voldaan. De tweede voorwaarde was dat Oekraïne lid moest worden van de WTO, de World Trade Organisation. In 2008 is Oekraïne lid geworden van de WTO. De derde en vierde voorwaarde hangen direct samen met het associatieverdrag: Oekraïne moest erkennen dat de eigen wetgeving niet helemaal up to date was en moest worden afgestemd op die van de EU. Voorwaarde vier was dat Oekraïne een vrijhandelszone met de EU zou creëren. Beide punten worden in dit verdrag geregeld (PDF).

Stefan Füle, de commissaris die indertijd belast was met uitbreiding van de EU, heeft in 2014 reeds verklaard dat de toekomst van Oekraïne in de EU ligt en dat Oekraïne lid moet worden. In deze context bezien is duidelijk dat dit verdrag wel degelijk een opstapje is naar toetreding van Oekraïne tot de EU.

Nederland gaat nog meer steun aan het buitenland geven
Op grond van dit verdrag is Nederland, via de EU, verplicht om financiële bijstand te verlenen aan Oekraïne. Nu is Oekraïne een zeer armlastig land, zeker vergeleken met rijke Noordwest-Europese landen als Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Luxemburg. VoorNederland is van mening dat er genoeg geld naar het buitenland gaat, bv. in de vorm van ontwikkelingshulp, dat we in Nederland beter kunnen aanwenden voor belastingverlaging, veiligheid of het verbeteren van de gezondheidszorg.

Bevoegdheid tot sluiten handelsverdragen moet terug naar Nederland
Op dit moment is Nederland niet langer bevoegd om zelf handelsverdragen te sluiten met andere landen. Dat kan alleen via de EU. De EU bepaalt dus met wie we vrije handel kunnen drijven of niet. VoorNederland wil uit de politieke unie treden, de EU ontmantelen en terugkeren naar de E.E.G., zodat landen weer soeverein zijn en zelf bepalen met welke landen ze handelsverdragen willen sluiten.

Zwitserland, dat wel lid is van de Europese Vrijhandelsassociatie maar niet de EU, wilde bv. graag een handelsverdrag met China. De Zwitsers zijn daarin geslaagd. De EU wil dat ook wel, maar er wordt al jarenlang gebakkeleid of we dat nu wel of niet gaan doen. Een verdrag met China, dat alleen gaat over handel, zou zeer gunstig zijn voor de EU en ook voor Nederland.

De EU is intern sterk verdeeld over hoe een handelsverdrag met China vorm moet worden gegeven, en daardoor verlopen de onderhandelingen traag en stroperig. Daarom ziet VoorNederland liever dat de bevoegdheid tot het sluiten van handelsverdragen bij de lidstaten zelf ligt.

Het associatieverdrag is dus niet in het belang van Nederland en daarom kunt u het beste nee gaan stemmen, zo sloot Van Klaveren zijn betoog af.

Hoe is het Roemenië en Bulgarije vergaan?
Zelf (EdB) herinner ik me nog dat toen Bulgarije en Roemenië in 2007 zouden toetreden tot de EU, de problemen in Bulgarije rond fraude, corruptie, mensenhandel, drugshandel en witwaspraktijken nog lang niet waren opgelost. Er was geen bewijs dat deze problemen effectief werden aangepakt. Over Roemenië was men positiever, omdat daar wel vooruitgang werd geboekt, maar ook daar was nog veel werk te verzetten. Toch traden beide landen in 2007 gewoon toe tot de EU.

Na toetreding bleek dat de georganiseerde misdaad sterk geprofiteerd had van de open grenzen, zowel als het ging om het plegen van inbraken, oplichting en zakkenrollerij door bendes en Romafamilies in Noordwest-Europa als om mensenhandel. Ook nu nog, in 2016, verloopt de strijd tegen corruptie en georganiseerde misdaad in Bulgarije nog altijd uiterst moeizaam. In Roemenië zijn wel vorderingen gemaakt, maar is nog lang niet alles in kannen en kruiken.

Onze Timmerfrans zelf is trouwens zeer tevreden over de vooruitgang in Roemenië. Over Bulgarije verklaarde hij: “De Bulgaarse strategie om de rechtsspraak te hervormen en de corruptie op hoog niveau tegen te gaan moet in 2016 concrete resultaten opleveren.” Waarvan akte.

Ook het verdrag met Oekraïne ziet Timmerfrans helemaal zitten.

Complete video lezingenavond LPF Eindhoven met vragenrondes: