Iran en Sayad Perwiz Kambakhsh
President Obama probeert vrede te sluiten met het Ayatollah regime in Iran. In een interview met Thomas Friedman legt hij uit dat dit het minste is van twee kwaden.
Zekerheid heb je nooit maar zijn overeenkomst met de Iraniërs biedt volgens hem ook voor de Israëli’s de beste kansen.
Netanyahu ziet dat anders. Die heeft goede redenen om moslimregimes uit die regio niet te vertrouwen en geen overeenkomsten met ze te sluiten. Herinnert U zich Sayad Perwiz Kambakhsh? Geen Iranees maar een Afghaan. Wat de mensenrechten betreft zijn die twee landen heel vergelijkbaar.
Negen jaar geleden, in Augustus 2009, is Sayad Perwiz Kambakhsh in alle stilte vrijgelaten en is hij uit Afghanistan vertrokken. Hij was daar eerder ter dood veroordeeld wegens het downloaden van een artikel van een Iranese student, dat handelde over de achterstelling van vrouwen binnen de islam. Het proces dat tot het doodvonnis leidde duurde precies vier minuten en werd gevoerd op verzoek van de Mullah raad, het hoogste gezag onder de Sharia. In hoger beroep werd dat vonnis onder druk van de in Afghanistan optredende westerse mogendheden omgezet in twintig jaar gevangenisstraf. Dat we dit allemaal weten hebben we te danken aan zijn broer Sayad Yakub Ibrahimi. Sayad Yakub is een Afghaanse journalist die in het Westen stukken publiceert over het gedrag van de warlords in zijn moederland en in de aangrenzende landen Pakistan en Iran.
Sayad Perwiz Kambakhsh was ter dood veroordeeld wegens het downloaden van een artikel van een Iranese student dat handelde over de achterstelling van vrouwen. Hafizullah Khaliqyar, de openbare aanklager in de provincie Balkh verdedigde het vonnis als bijzonder islamitisch en dat is het natuurlijk ook. In een interview voor de zender Vrij Afghanistan liet hij weten dat hij alle mensenrechten uit het Charter van de VN erkent waaronder de vrijheid van meningsuiting, en ook de geldigheid van internationale overeenkomsten maar dat de sharia regels bevat van godsdienstige aard die in een categorie apart thuis horen. Bij botsing tussen godsdienstige en andere rechtsregels dienen de eerste de voorrang te krijgen. Dat maakt volgens hem andere rechten niet minder onschendbaar, alleen onschendbaar van de tweede categorie, als het ware.
Iedere jurist zal deze redenering herkennen. Soortgelijke redeneringen vindt men bij de hoogste rechtscolleges in het Westen. Formeel dan natuurlijk, niet inhoudelijk. Het standpunt van de openbare aanklager vertoont verwantschap met dat van burgemeester Cohen in Buitenhof[1], toen deze betoogde dat mensenrechten in praktische gevallen tegen elkaar moeten worden afgewogen. Ook hij gaf aan godsdienstige rechten de voorrang[2]. En ook dat is een juridisch standpunt..
De president van Afghanistan heeft geweigerd in te grijpen op grond van het ook door Europa en Amerika verdedigde beginsel van de scheiding der machten en heeft zich over het punt van de voorrang niet uitgelaten. Het verschil tussen de president en de openbare aanklager van de provincie Balkh is dat de eerste het mogelijk acht dat de afweging ook wel eens anders uit kan vallen, terwijl in sharia landen de uitkomst bij voorbaat vast staat. Zo vast dat voor zo’n proces niet meer dan vier minuten nodig is. Vier minuten lijkt weinig voor een proces dat met de doodstraf eindigt, maar terecht wordt in het westen veel vaker over de te lange dan over een te korte duur van processen geklaagd. Als alles duidelijk is, als de dader bekent, de feiten vaststaan en de delictsomschrijving en de strafbedreiging helder zijn en gebaseerd op de wet, waarom dan nog veel verdere poespas? In zo’n geval is de korte duur geen rechtstekort, hoogstens een tekort aan ceremonieel. Maar wat moeten we inhoudelijk nu denken van deze gang van zaken?
Tegen de islam als zodanig kunnen we ons niet verzetten op grond van de westerse wetgevingen en een reeks van verdragen waar we aan gebonden zijn. Maar dat geldt niet voor de sharia, die aan mullahs het recht geeft vier minuten durende processen te laten houden die tot de doodstraf leiden. Toepassing van de sharia en andere culturele regels, zoals bijvoorbeeld de eerwraak, dienen onder ons strafrecht te worden gebracht. Canada en andere landen waar met de gedachte gespeeld wordt om moslims onderling de sharia te laten toepassen, vergissen zich. De bisschop van Canterbury, die meende dat wij, waar mogelijk, elementen van de sharia moeten overnemen, zodat islam en christendom naar een eenheid kunnen groeien, vergist zich ernstig.
Er hoeft aan goede bedoelingen niet te worden getwijfeld. Maar groeien naar eenheid met de islam kan alleen als het gebruik van geweld om het geloof te beschermen door de mullahs zou worden afgezworen. Anders kun je van te voren wel uitrekenen waar dat heen gaat. Dan kunnen we de relatief geweldloze cultuur die Jezus van Nazareth preekte en die in de humanistische wereld van vandaag verwezenlijkt leek te gaan worden, wel op onze buik schrijven. Niet dat we hier dan mettertijd met de islam zitten als heersende godsdienst. Daar ben ik niet zo bang voor. We gaan niet terug naar de middeleeuwen, maar wel naar het gebruik van geweld, zowel in het internationale als in het intermenselijke verkeer en dat is geen vooruitgang.
Tenslotte moet je goed nadenken over de vraag wat onze troepen en politiemensen daar eigenlijk deden in Afghanistan, als we jonge mensen daar alleen konden beschermen tegen de doodstraf voor een bagatelle tegen het regime dat we daar kwamen steunen, door ze te laten ontsnappen naar het buitenland.
- Dat is overigens een juridische opvatting die een rechter of een officier wel in het openbaar kan uitspreken, maar die een burgemeester, die daarmee het beleid van zijn gemeente op eigen houtje gaat bepalen beter voor zich kan houden. Wat de burgemeester of het College van B en W zouden kunnen doen en ook gedaan hebben is notities produceren waarin beleid van deze aard aan de Raad wordt voorgedragen.
- In het personenrecht, niet het strafrecht voor zover ik weet.
Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Meer over het reilen en zeilen van Iran vindt u hier op Veren of Lood.