Toon Kasdorp komt tot de conclusie dat integratie onafwendbaar is, maar dat het meer het karakter van een samensmelting zal krijgen.

Ik las vandaag twee verhalen die op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken hadden. Het een ging over Joegoslavië waar buren en kennissen, die na de Tweede Wereldoorlog een leven lang goed met elkaar overweg hadden gekund en die in de Balkanoorlog plotseling tegenover elkaar kwamen te staan. Weg vriendschap.

Joegoslavië loste op in een reeks elkaar vijandig gezinde etniciteiten en die ruzies gaan nog steeds door voor zover niet elke mini-etniciteit zelfstandig is geworden met een eigen territoir.

Het andere verhaal ging over Marokkaanse voetballers die qua puur talent boven iedereen uitsteken maar de top niet halen omdat het hun ontbreekt aan inzicht in teamsport en aan discipline.

Wat die twee verhalen gemeen hebben is het fenomeen groepskarakter, waar onze individualistische samenleving eigenlijk niet aan wil. Volgens heersende opvattingen zijn we allemaal wereldburgers en zijn de verschillen tussen etniciteiten te herleiden tot een verwerpelijk nationalisme en tot fascistische maatschappij opvattingen.

Het is waar dat er plaatsen zijn waar mensen met een heel uiteenlopende achtergrond vreedzaam met elkaar samenleven met een minimum aan dwang door de overheid. New York en andere grote Amerikaanse steden zijn daar voorbeelden van en eigenlijk was het Joegoslavië van Tito dat ook. Daar was wel dwang en geweld van de overheid en het was zo duidelijk dat dit geweld ook gebruikt zou worden als het nodig zou zijn, dat niemand die overheid in dat opzicht op de proef stelde. Joegoslavië was in de communistische tijd een vreedzaam land.

Hetzelfde geldt voor het Midden Oosten in de korte periode dat het was opgedeeld in Franse en Britse mandaatgebieden. Minder vreedzaam dan het land van Tito maar toch veel vreedzamer dan tegenwoordig. Algerije was een welvarend land en eigenlijk gewoon een provincie van Frankrijk. De afbrokkelende welvaart sinds de onafhankelijkheid wordt gemaskeerd door de opbrengsten van de olie en gaswinning, maar de emigratie van etnische Algerijnen naar Frankrijk is niet voor niets zo groot. Eigenlijk geldt min of meer hetzelfde voor alle Arabische landen. Relatief gaat het nog het beste in landen met een sterke autocratische regering waar daarnaast op een duidelijke manier is voorzien in de opvolging. Jordanië is een voorbeeld, al is de rust daar een paar keer ernstig verstoord door vluchtelingen stromen uit de buurlanden. Saoedie Arabië is een ander voorbeeld.

Het probleem van de Arabische landen is hun cultuur. Geef je ze de kans dan wordt het geweld, misdaad en burgeroorlog. Is er een overheid die streng het geweldmonopolie handhaaft en misdrijven met harde hand bestraft, dan blijft het binnen de perken. Maar de samenleving daar is van nature gewelddadig. Het is een jungle waar je je met behulp van je familie en vrienden handhaaft, maar waarin anderen niet te vertrouwen zijn. Democratie, waarin de overheid zich voegt naar de wensen van de bevolking werkt in Arabië averechts. Met de belangen van minderheden wordt alleen rekening gehouden als de overheid dat afdwingt of als ze zich zelf kunnen weren en anders niet.

Vanuit een dergelijke samenleving zijn de Marokkaanse immigranten in Nederland terecht gekomen, waar de overheid zo weinig mogelijk geweld gebruikt en met kennelijke tegenzin. We zijn een land waar ook zware misdrijven bestraft worden op een manier waarom men in Arabische landen moet grinniken. Neem het voorbeeld van die kickbokser. Die man heeft een spoor van geweld getrokken door het Amsterdamse uitgaansleven en na zijn veroordeling moest hij vier maanden zitten. Onbegrijpelijk en niet alleen voor zijn Marokkaanse landgenoten.

Dat het voetbaltrainers niet lukt om Marokkaanse spelers in het gareel te krijgen zou niemand horen te verbazen. Dat heeft dezelfde achtergrond als die kickbokser of als de burgeroorlog in Syrië en de chaos in Libië. Maar het heeft weinig of niets te maken met de genetische aanleg van onze immigranten. Marokkanen verschillen in dat opzicht heel weinig van Europeanen. Het is de Arabische cultuur die ze meegebracht hebben uit hun thuisland en de fout die onze overheid gemaakt heeft is toe te staan dat die hier wordt voortgezet.

Wat we gedaan hebben is verkeerd geweest, dat kan iedereen met eigen ogen zien. Aparte wijken waar men met schotelantennes deel uit blijft maken van het Midden Oosten en Noord Afrika. Kinderen die niet naar school gaan en te veel mensen die leven van misdaad en van een uitkering. Dat was niet de goede weg. Maar wat was die weg dan wel geweest?

Integratie kan niet van één kant komen en dat is wel wat we wel hebben geprobeerd. We zijn er vanuit gegaan dat onze samenleving beter was, want dat de immigranten anders wel thuis zouden zijn gebleven. Maar dat is het punt helemaal niet. Mensen kiezen niet voor een samenleving omdat die beter is. Je wordt erin geboren en het is een stuk van jezelf. Je verlaat haar alleen als je daartoe gedwongen wordt.

Het punt is dat we een andere etniciteit hier als een soort volksplanting toegelaten hebben en dat democratische methoden de integratie van die vreemde cultuur niet blijken te bevorderen. We zullen in onze aanpak van de Marokkaanse wijken de methoden moeten leren gebruiken die in hun thuislanden succes hebben. Dat lijdt onvermijdelijk tot een verandering in de Nederlandse samenleving, waar niet iedereen blij mee zal zijn. Maar dat is de prijs voor het ondoordachte beleid uit het verleden.

Integratie is de enige mogelijkheid om op lange termijn vrede te houden. Dat leert de geschiedenis. Minder Marokkanen zou misschien wenselijk zijn, maar dat gaat niet gebeuren. Minder Marokkaanse cultuur moet wel mogelijk zijn maar dat wordt dus onvermijdelijk ook minder Nederlandse cultuur.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp