Waar komt u terecht als u op Google zoekt op de steekwoorden Informatie, Hoop, Wapens? Op de website waar bovenstaand plaatje thuishoort. Illustratief, maar wat krijg je als je die zaken in het Midden Oosten importeert? Dat zien we nu dagelijks om ons heen.

De basisgedachte van dit stukje – ik zeg het maar vast – is dat mensen niet altijd in staat zijn de informatie die ze krijgen op waarde te schatten. Dat is geenszins een probleem als het gaat om ongevaarlijke zaken, en voor gevaarlijker misinformatie zorgt onze overheid gewoonlijk tot vervelens toe voor verplichte bijsluiters.

Maar wat doen we met informatie die buiten onze grenzen wordt geconsumeerd? Dat vinden we niet onze verantwoordelijkheid. Praktisch en logisch, daar niet van, maar sommige van die informatie bereikt uiteindelijk mensen die die informatie niet alleen niet op hun juiste waarde schatten kunnen, maar ook nog direct bereid zijn er op te reageren.

Herinner u de eerste Deense cartoonrellen, of eerder nog, de commotie na de publicatie van ‘De Duivelsverzen’ van Salman Rushdie. De moslimwereld bleek plotsklaps te klein, en er werd op grote schaal aan westerse bezittingen vernielingen aangericht. Ze (die opgejutte moslims) snapten niets van hoe het er hier in het westen aan toegaat, en hoe verschillend wij leven en denken. Maar wat ze wel weten is dat het volgens Mohammed (en zijn naar de moderne tijd geëxtrapoleerde redenaties) ànders moet. En ze zijn op klassiek-middeleeuwse wijze bereid te sterven voor die denkbeelden van hun profeet.

Zonder moderne communicatie was het nooit iemand gelukt het islamitische gepeupel in de sloppen van het MO op te jutten. Van horen zeggen moeten dergelijke groepen nooit veel hebben, een gerucht is een gerucht. Maar de plaatjes die hen vanuit het westen bereikten waren voldoende voor het ontketenen van een enorme volkswoede. Beelden spreken de duidelijkste taal. Zelf gezien, niet waar?

Als we dit proces eens projecteren op de oorlogen die momenteel woeden in het MO, kun je alleen concluderen dat de wereld er een stuk rustiger op zou worden als we zowel de wapenexport naar die landen als de informatiestroom die er heen vloeit zouden indammen. Dat wapens en de hoop in een oorlog ooit de vijand vernietigend te verslaan deze oorlogen in stand houden zolang één van beide partijen nog voldoende mensen heeft staat ondertussen wel vast. Je kunt veel van Arabieren zeggen, maar niet dat ze niet hardnekkig zijn. Onder Palestijnen is de vluchtelingenstatus intussen erfelijk geworden – de vierde en vijfde generatie lopen al rond. Ze gedragen zich desalniettemin alsof de dag dat ze in hun ‘tijdelijke onderkomen’ arriveerden niet verder terug ligt dan vorige week. Veel meer hoef je dan eigenlijk al niet meer te zeggen.

Als je het MO tot rust wilt brengen, is behalve dat indammen van wapens en hoop beslist ook het afdammen van informatie broodnodig. Moderne telefoons tonen de hele wereld een droommaatschappij, waaraan je deel zou kunnen nemen als je maar eenmaal de grens / Middellandse Zee over bent. Dat het een fata morgana van een gevaarlijk type betreft wil men niet weten. Zelf gezien, immers?

Het lijkt onrealistisch te verwachten dat we het eens zullen worden over het afdammen van die informatiestroom. Heel jammer, maar zo is het nu eenmaal. Want er zou een blokkade van complete datanetwerken nodig zijn. Hoe arm men ook is in de 3e wereld; iedereen heeft er tegenwoordig een mobiele telefoon.

Dat de informatie uit die nu geopende Doos van Pandora uiteindelijk de maatschappij van het MO blijvend zal ontwrichten staat wel vast. Dat als gevolg daarvan ook onze maatschappij duurzaam gemankeerd raakt is een onvoorziene ironie.