De ineenstorting van IS is nog geen reden tot feest. Hoogstens gaat de burgeroorlog in Syrië een nieuwe fase in.

We zijn geneigd het te vergeten – we vergeten gewoonlijk toch al veel te snel – maar de Syrische burgeroorlog is met de aanstaande eliminatie van IS nog niet afgelopen. Net zo min als de verschijning van de terreurgroep het begin er van markeerde. Dat begin lag immers in een door de USA gesteunde opstand van islamitische – soennitische – vijanden van het Assad-regime, dat met de eliminatie van IS in ieder geval haar ergste vijand kwijt raakt. Hoewel ook deze groepen een zware klap kregen met de val van Aleppo, werden ze daarmee niet uitgeschakeld. Deel van dat probleem is dat veel opstandelingen eenvoudig van groep tot groep zwerven. Hun basisgedachte is dat Bashar al-Assad gen waardig regent van een islamitisch land is, en daarmee basta. Kleinere opstandige groepen als de Turkmenen (gesteund door Turkije) en Koerden (nu gesteund door de USA, maar fel bestreden door Turkije) zijn belangrijker als pionnen van de buitenlandse inmenging in deze burgeroorlog dan als zelfstandig elementen.

Dat geldt zelfs voor de Koerden, die in deze burgeroorlog dichter bij het ideaal van een eigen staat gekomen zijn dan welke andere poging sinds 1919 ook. Maar dichtbij is nog geen feit, en in hoeverre de USA hen steunen zal als de USA en Rusland over hun hoofden een deal sluiten moet worden bezien. De Koerdische geschiedenis zit vol dergelijke deals, en met de logica van het MO kun je dat niet opnieuw uitsluiten.

Met dat in het achterhoofd zal na de val van Raqqa het belangrijkste element zijn in hoeverre de Koerden het met Assad cs eens zullen kunnen worden over een (con)federaal Syrië. Hun belangrijkste functie voor de USA is immers in hoeverre zij Assad (en dus Rusland!) dwars kunnen zitten, en aangezien met de val van Raqqa IS zo ongeveer is geëlimineerd, worden de Koerden daarmee de belangrijkste binnenlandse oppositie tegen Assad die bovendien een aaneengesloten gebied beheerst.

Er zijn eerder bewegingen geweest dat de Koerden het met Rusland op een akkoordje zouden gooien, en het zou nu in het belang van de Koerden kunnen zij dat opnieuw te proberen. Het zou de beide zijden in deze burgeroorlog voor het eerst weer tot twee gezamenlijk opererende partijen kunnen reduceren – iets dat bij onderhandelingen over beëindiging de zaak zeer ten goede zou komen. Want als de Koerden het eens worden met Russen en Assad, dan zal Turkije ook haar verzet tegen de Amerikaanse steun aan de Koerden niet langer hoeven benadrukken, en ontstaat een overzichtelijke oorlog tussen twee groepen: Koerden, Russen Iran en Assad-regime enerzijds tegenover Turkije, USA, Turkmenen en de nog steeds loslopende soennieten. Rusland wedt intussen nog steeds op twee paarden, en houdt zo de balans in Syrië in haar vingers.

Met regionale autonomie voor de Koerden zou Assad de territoriale integriteit van Syrië kunnen redden, hetgeen voldoende reden zou kunnen zijn om in te stemmen. Dat Syrië intussen volledig is uitgeput zal niemand verbazen.

---

Zie verder ook ons dossier Syrië.