Een van de meest bekende vormen van agitprop is de vrij hysterische registratie van iemand die op zijn sterfbed nog een indringende oproep doet. Zomergast Van der Laan gaf er gisteren een treffend voorbeeld van. Een bekende riedel, dat wel.

Nu ligt Van der Laan nog niet op zijn sterfbed, maar algemeen bekend is dat dat niet ver meer weg is. Dat wens je niemand toe, dat moet gezegd zijn. Maar dat excuseert niet het gebrek aan terughoudendheid in een uitzending als gisteravond van Van der Laan. Een overtuiging krijgt niet méér waarde als de uitdrager bezig is dood te gaan – aan iets heel anders ook nog. Een oproep tegen het roken was de juiste weg geweest waarbij slechts zwijgen had gepast. Maar nee:

En waar de 62-jarige Van der Laan niet emotioneel werd toen het gesprek ging over zijn ziekte, moest hij wel een traantje wegpinken bij een gesprek over verbroedering en zijn stad Amsterdam.

Dat Amsterdam hopelijk lief blijft is van een andere orde, en moet gewoon uit alle macht bestreden kunnen worden.

Want Amsterdam is niet lief. Dat de stad lief zou zijn voor iedereen is een farce, een veer in de kont van een hoop mensen die dat niet verdienen. Achter de façade van veel lieve woordjes (om recent afgeschafte woordjes te kunnen vergeten?) gaat een spijkerharde ideologisch verpakte strijd om macht schuil. Gevoerd door mensen die niet beseffen wat ze er anderen mee aan doen – als het ze al kan schelen – maar stijf en strak volhouden dat je je er beter van voelen gaat. De strijd is in volle gang, waarbij zowel partijen als GL als D66 naar het burgemeesterschap van Amsterdam lonken. Een burgemeesterschap, dat de PvdA sinds mensenheugenis als een onvervreemdbaar eigendom heeft beschouwd.

En de NPO beschouwd de ideologie die wordt uitgedragen vanuit PvdA-kringen nu eenmaal als heiliger dan een ouderling Gods woord. Er werd dus niets aan het toeval overgelaten:

De burgemeester lijdt aan uitgezaaide longkanker. De uitzending, normaal gesproken live, was daarom van tevoren opgenomen. “Soms word ik overvallen door moeheid. Dit betekent dat ik een vangnet heb en er even uit kan gaan als het nodig is”, vertelde hij Abbring.

Op zich logisch als je het over ideologie wilt hebben, want dan kun je er nog eens in overleg in knippen. Niet als je het over de reden van je ziekte hebben wilt eigenlijk, want dan is een slechte dag evenzeer een voorbeeld om niet te gaan roken. Hoezeer deze onaardige analyse vandaag klopt wordt onbedoeld geïllustreerd op de site van VARA-vehikel JOOP.

Het hier links door Joost Niemöller geciteerde deel valt bij Joop na te luisteren, maar het illustreert het ingestudeerde karakter van (delen?) van deze Zomergasten-aflevering. En laten we wel wezen: toen Van der Laan cs het voor het eerst wilden horen was het wellicht een riedel geworden, maar tevens al minstens tien jaar een bekende en geattesteerde constatering die niemand die zichzelf als politiek-correct beschouwde horen of overdenken wilde. Binnen de PvdA nog het minst. Welke partij besloot immers tijdens de afgelopen parlementaire zittingsperiode standaard tegen alles wat de PVV voorstelt te stemmen?

Alles bijeen genomen deed het geheel van deze uitzending me veel te veel denken aan een scène uit een tovenaars/ridderroman, waarbij de broer van de held zijn vernietigende vervloeking voor de vijanden van het land bewaart, in plaats van voor de medestanders die hem onvoldoende bijstonden. Lees hiervoor respectievelijk: Nederlanders en partijgenoten.

Dat men in Amsterdam ook nog op grote schermen naar dit optreden kijken kon is van een kluchtigheid die moeilijk in woorden te vangen is. Wie zich nog ergeren wil aan groots uitgepakte tearjerking van de NOS kan hier zijn hart ophalen.

Dit betekent allemaal niet dat ik Van der Laan iets slechts toe wens. Het leven gaat zoals het leven gaat, en iedereen krijgt na een bepaalde leeftijd problemen met zijn eigen nagedachtenis. Van der Laan was na Cohen een verademing, maar er zijn betere burgemeesters geweest. Ik hoop voor Van der Laan dat men in Amsterdam over tien jaar nog aan hem terugdenkt, en anders dan als aan Job Cohen.