Het debat gisteravond in De Balie in Amsterdam – over het boek ‘Het immigratietaboe‘ van Joost Niemöller – was geen bijeenkomst voor mensen die het boek niet gelezen hadden. Desalniettemin was het – ook door de bezetting van de deskundigen – een bijzonder interessante avond, die onder de prima leiding van Baliedirecteur Yoeri Albrecht bijna een uur uitliep zonder een moment te vervelen.

Natuurlijk, een debat over een boek kan bijna niet gevoerd worden zonder het boek in kwestie te hebben gelezen, maar doordat er in Nederland weinig mensen te vinden zullen zijn die over de immigratie van de afgelopen 25 jaar géén mening hebben, was het verleidelijk te denken dat langskomen op zichzelf voldoende zou kunnen zijn om je er een beter beeld van te vormen. Aangezien tijdens het debat bij mij de indruk ontstond dat één van de panelleden uit het laatste deel van de avond het boek zelf niet had gelezen, kan ik niet anders dan concluderen dat de zaak minder simpel ligt dan je op het eerste gezicht zou zeggen.

Dat bleek ook uit de opbouw van de avond. Inleidend hield dr. Hans Roodenburg, oud-hoofdonderzoeker van het CPB en geregeld bijdragend op Dagelijkse Standaard, een korte maar overzichtelijke inleiding over de economische effecten van immigratie volgens het model-Borjas. Daarmee kreeg het publiek een eerste (voor sommigen inderdaad ook letterlijk, zo hoorde ik om mij heen) overzicht van de problematiek vanuit rekenkundig opzicht, en werd eigenlijk het kader van de avond vastgelegd.

Daarna was het de beurt aan de Leidse hoogleraar Sociale Geschiedenis Leo Lucassen, auteur van het boek “Winnaars en verliezers’ over immigranten in ons land sinds de Gouden Eeuw. Lucassen had zich goed voorbereid, maar evenzeer op het verdedigen van de huidige politieke stand van zaken als op een aanval op het boek van Niemöller. Beiden slaagden niet, niet in het minst doordat hij juist door een zeker dedain voor het boek van Niemöller ten toon te spreiden, en daarmee juist dàt demonstreerde, wat in ‘Het immigratietaboe‘ aan de kaak wordt gesteld: een afwijzing van de noodzaak anders (onder meer economisch onderbouwd) en objectiever naar de gevolgen van de immigratie te kijken.

Dit werd – na een korte eerste reactie van Joost Niemöller zelf – genadeloos aan de kaak gesteld door Paul Scheffer, hoogleraar te Tilburg, die het boek van Lucassen als een schande voor het wetenschappelijk-filosofisch denken betitelde, door de singuliere visie die het verdedigt. Citaten:

Leo Lucassen vervuilt het wetenschappelijke debat omdat hij andere meningen op emoties en niet op argumenten berispt.

En:

Omdat de moeilijke berekening van de kosten en baten van immigratie en een debat daarover niet (door)gevoerd wordt, is het boek van Niemoller juist zeer belangrijk.

(Citaten hier: geleend van Twitter met dank aan Nausicaa Marbe, die klaarblijkelijk via de livestream het debat volgde)

Dat Lucassen daarop repliceerde dat hij niet claimde dat hij en zijn medeauteur in hun boek in alle opzichten gelijk hadden, leidde in de zaal natuurlijk tot grote hilariteit. In zekere zin was het debat an sich daarmee voorbij, wat eigenlijk jammer was voor de mensen die voor vuurwerk gekomen waren – al hadden die voldoende reden tevreden te zijn met de getoonde vonken en verbale bloedspetters die helaas inderdaad maar zo kort rondvlogen.

Het panel dat het laatste deel van het debat voor haar rekening nam – alsook het grootste deel van de interactie met de zaal – bestond naast Paul Scheffer uit Jaap Dronkers, hoogleraar te Maastricht en één van de in het boek geïnterviewde wetenschappers, en Monique Kremer, als Research Fellow werkzaam bij de WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid). Mevrouw Kremer was op het laatste moment ingevallen voor Prof. Entzinger, die om medische redenen verhinderd was, en had helaas (zo leek het in ieder geval) het boek niet gelezen. Wat enigszins tegenviel was dat ze ook niet voldoende flexibiliteit bleek te bezitten om zich aan de bijdragen vóór haar op te trekken.

De tegenstelling met Prof. Dronkers had daardoor niet groter kunnen zijn. Losjes en ontspannen formulerend was het hem duidelijk een genoegen om vrijuit over de problematiek te kunnen praten, zonder zich te hoeven inhouden in verband met heilige huisjes of politieke gevoeligheden.

In zijn eerste bijdrage had Prof. Lucassen beweerd, dat het feit dat de Nederlandse overheid al minstens 35 jaar doende is maatregelen te nemen om de immigratie te beteugelen, naar zijn mening illustreerde dat er in het geheel geen sprake was van een taboe op dit onderwerp. Daarop valt vanzelfsprekend eenvoudig tegen te werpen, dat als dit waar zou zijn, het toch verbazing wekken moet hoe weinig effectief al die maatregelen zijn geweest. Bovendien, wie oud genoeg is om zich de gang van zaken in debatten rond dergelijke maatregelen te herinneren, inclusief de wijze waarop argumenten met emotionele chantage de overheid er toe brachten met het doel van beteugeling te marchanderen, weet beter. De heren Scheffer en Dronkers onderstreepten dat in woord en gedrag.

Een leuk, nuttig debat dat goed werd bezocht. Het enige dat ik eigenlijk betreur, is dat een dergelijk belangrijk debat door veel te weinig politici als opportuun wordt beschouwd om in de Tweede Kamer te voeren. Erger is, dat de meeste politici niet graag bekend worden gemaakt met de zaken waarover àlle aanwezige wetenschappers het eens waren, zoals onder andere de onzinnigheid van immigratie als middel tegen de gevolgen van vergrijzing in Nederland. Het ontbreken van politieke wil in deze heeft ook als gevolg dat de journalisten van de Nederlandse MSM zich grosso modo evenmin verplicht voelen meer op basis van feiten te werken in de algemene verslaggeving en in actualiteitenrubrieken.

De livefeed is via De Balie nog steeds worden beschikbaar, voor wie het alsnog bekijken wil.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.