Racisme is een ethisch begrip. Maar in de maatschappij blijkt ethiek niet altijd zwart-wit toepasbaar. De beschuldigingen van racisme tegen Donald Trump vindt Toon Kasdorp een erg goed voorbeeld.

Donald Trump is, meen ik, twee keer vervolgd door de Justice Department, omdat hij weigerde zijn woningen te verhuren aan Afro Amerikanen. En, zoals hij naar aanleiding daarvan opmerkte, hij was niet de enige. Wat hij er niet bij zei – waarschijnlijk omdat het hem niet geholpen zou hebben – was dat hij dat niet deed uit persoonlijk racisme, maar omdat het de waarde van zijn panden aanzienlijk verminderd zou hebben.

Ik vind het op zich wel een interessant ethisch probleem. Als er racisme heerst in een samenleving zoals dat in New York het geval was in Trumps jonge jaren, ben je dan verplicht de kosten daarvan voor je rekening te nemen of moet je misschien wel buiten ieder soort handel blijven, waarin racisme invloed kan hebben in negatieve zin?

Ik heb zelf nog meegemaakt hoe in een buurt in Chicago, waar ik wel eens kwam, in een paar jaar tijd een blok appartementen van wit in zwart veranderde, met een catastrofale vermindering in de waarde van het betrokken onroerend goed[1]. De eigenaar, die ik toevallig bij kennissen ontmoette, was eraan failliet gegaan.

Als je serieus meent dat bij de verhuur iedere vorm van discriminatie verboden is, dan beslis je eigenlijk dat de verhuur van onroerend goed een overheidsaangelegenheid wordt. Commerciële exploitanten kunnen zich de risico’s dan niet meer veroorloven.

Het is duidelijk dat mensen als Trump dit flauwe kul vinden en volop zullen discrimineren als ze dat commercieel goed uitkomt, en dat het in wezen meer een tekortkoming is van de samenleving waar zijn in moeten opereren dan persoonlijk racisme. Ik denk dat ik er inderdaad aanleiding in zou zien me maar niet met onroerend goed bezig te houden in dat soort omstandigheden. Maar dat is toch meer omdat het me niet zou bevallen dan omdat ik er helemaal van overtuigd zou zijn dat het ethisch niet zou deugen. Ethiek ligt naar mijn mening veel meer in het persoonlijke vlak.

Mijn dochter woont in de VS en heeft, toen ze voor haar werk een tijd in Richmond moest zijn, naast een officier gewoond die een Afro Amerikaan was. Met die man heb ik ooit een hele middag in hun gezamenlijke tuin zitten praten. Die heeft me toen over zijn ervaringen in het leger verteld. Onder andere dat de tijd dat hij in Europa was gelegerd wel tot de prettigste uit zijn carrière hoorden, omdat daar, volgens hem, niet gediscrimineerd werd. Maar ook dat het in Japan en andere Aziatische landen veel erger was dan in de VS en dat je er ook op een of andere manier mee leert te leven. Hij zelf had ook wel eens moeite om zich in te houden als hij merkte hoeveel meer moeite het kostte om iemand uit de sloppen van Chicago op te leiden, dan een blanke boerenjongen van het platte land. Of dat discriminatie van hem was wist hij eigenlijk niet, maar het had er wel mee te maken, dacht hij.

Zelf vond hij dat gemiddeld de Amerikaanse zwarte bevolking een stuk dommer en incompetenter was dan de zwarte mensen die hij op andere plaatsen in de wereld tegen kwam. Hij begreep de discriminatie in Amerika dus wel, maar goed was het natuurlijk niet. Hij wist alleen niet wat je er aankon doen.
Trump dus kennelijk ook niet.

---

1. Als in een witte buurt zich mensen uit de sloppen vestigen, al dan niet met subsidie van de overheid, dan verdwijnen er meteen een paar blanke families. In hun huizen komen dan andere zwarte mensen en binnen de kortste keren verdwijnen alle oude bewoners en staat zo’n blok leeg of het wordt zwart.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp