Het is lastig om de woede en scherpte van GeenStijl vandaag te evenaren over de stunt van de rechtbank die het Forum voor Democratie gisteren werd geflikt bij haar rechtszaak over het Geenpeil-referendum. Dus u zult het moeten doen met enige observaties voor toekomstig gebruik.

Hieronder het plaatje dat GeenStijl er vanmorgen boven zette:

Onder het motto: Leuker kunnen willen we het niet maken, maar misschien krijgt U achteraf nog wel gelijk, en dat is toch handig voor bij het volgende Brexit-referendum. Dat het Forum dacht er met een gewone rechtszaak te komen is een beoordelingsfout gebleken. Zowel wat betreft de praktische kant als wat betreft de mogelijkheden van obstructie. Van dat laatste heb ik in een vorig leven al enige voorbeelden meegemaakt, zodat ik weinig illusies heb over de tijd die kan worden gerekt in civiele zaken. Anderzijds, een kort geding aanspannen tegen de regering om zich aan de wet te houden is ook weer zoiets, al lijkt achteraf dat de meest wijze weg geweest.

Niet dat de regering de mogelijk negatieve uitkomst (je weet het maar nooit in dit land) niet genegeerd zou hebben natuurlijk, maar dat was wenselijker geweest dan het juridische moeras waarin het Forum zichzelf nu heeft laten lokken. Schaamteloos maar handig gedaan Rutte. Intelligent aangepakt, maar niet erg slim.

Want wat zullen de gevolgen zijn van en dergelijke aanpak? Honderdduizenden lezers van Geen Stijl zullen hun laatste illusies van het democratische gehalte van deze regering voorgoed aan de wilgen hebben gehangen – naast het nog resterende geloof in de rechtsstaat. Het is altijd fijn als de geschiedenis je gelijk zal geven, maar dat de geschiedenis voortdurend herschreven wordt is al wat langer bekend, zodat ook dat een onbevredigende uitkomst op zal leveren.

Waar gaat dit naar toe? Ik zag deze week op Twitter een aankondiging van een debat tussen diverse heren die de angst hebben dat er een revolutie in de lucht hangt. Persoonlijk heb ik vooral de angst dat die revolutie er niet op tijd komen zal, maar zo hebben we allemaal onze prioriteiten. En mijn prioriteit met revoluties is dat ik ze bij voorkeur bloedeloos heb. Rivieren van bloed helpen nooit, en het is allemaal zo onsmakelijk.

Dat brengt me helaas tot een observatie die ik liever niet had gedaan, maar waarvoor ik geen uitwegen meer zie: de inzet wordt voortdurend verhoogd. Je kunt niet voortdurend quite of dubbel spelen zonder een keer op je plaat te gaan. En dat is het wespennest waar de Nederlandse elite zich steeds meer in verwikkeld heeft. Als de druk hoger wordt, zal de uitbarsting heviger zijn. Simpele natuurkundige wetten gaan sociaal veel vaker op dan mensen beseffen, en het spel dat de regering op dit moment speelt grenst aan het suïcidale.

Zelfs mocht dit bij deze gelegenheid nog goed gaan en zou er wat druk van de ketel ontsnappen, dan is het niet moeilijk om in te zien dat de ingrediënten voor een volgende vertrouwenscrisis om de hoek klaar staan. En alle toekomstige wegen lijken er op aan te sturen dat de regering ooit dat hoekje om zal moeten. En dat dat moment met rasse schreden nadert.

Maar de druk van eerder beschaamd vertrouwen zal nog steeds boven toekomstige gebeurtenissen hangen. Dat is niet alleen onrustbarend in alle betekenissen van die uitdrukking, het illustreert ook dat de regering niet langer de regie heeft over de gebeurtenissen. Actie is min-reactie, en uitgestelde woede zal met rente moeten worden betaald.