De voormalige Duitse hoofdeconoom van de ECB Jurgen Stark, die eind vorig jaar opstapte omdat hij het gevaar van de ECB-politiek voor de stabiliteit van de euro te groot vond, heeft in een vrijdag gepubliceerd interview met de Oostenrijkse krant Die Presse stevig uitgehaald naar de huidige politiek van de ECB. Volgens Stark gaat de ECB met haar voornemen om onbeperkt schuldpapier van zwakke staten op te kopen haar mandaat te buiten.

Dat Stark het niet eens was met de koers die de ECB inzette met haar geldverruimende maatregelen die bekend staan als de LTRO’s is genoegzaam bekend, maar in het interview gaat hij nog een stapje verder door te stellen dat het mandaat van de bank niet toestaat een politiek te kiezen zoals Draghi nu propageert. Mogelijk nog interessanter is zijn voorspelling, dat als de crisis inderdaad tot staan wordt gebracht en er een moment van stabiliteit ontstaat, onvermijdelijk kort daarna een grote hyperinflatiegolf de wereld zal treffen. En inderdaad, als we om ons heen kijken zien we dat daarvoor de voorwaarden worden geschapen door de vloedgolf van krediet die banken wereldwijd van goedkoop geld voorziet.

Niet alleen de ECB schept namelijk geld, maar ook de Amerikaanse FED, en de Bank van Japan gooien scheppen met geld op de markt, alles onder het mom de economie weer aan de praat te krijgen. Dat de kans dat het inderdaad zal helpen miniem is, is meer dan een theoretische kwestie: Japan doet al een jaar of tien niets anders dan juist dat, zonder veel resultaat. Wel is de Japanse staatsschuld ondertussen opgelopen tot ruim 240% van het BNP (daar kunnen Griekenland en Italië niet tegenop), en de enige reden dat dat tot nog toe goed gaat, is dat de voornaamste kopers Japanners zijn, die sparen voor hun oude dag.

Alleen, Japan vergrijst in een werkelijk moordend tempo (geboortecijfer is nu 1,31). Men schat dat in 2040 de Japanse bevolking met een kwart zal zijn afgenomen. En die oude Japanners zullen tegen die tijd al ruim bezig zijn hun spaargeld te consumeren. Wat dat voor een economie betekent geef ik u ter overdenking. Dat de waarde van het geld tegen die tijd in een vrije val zal geraken staat in ieder geval vast.

Amerika volgt nu eenzelfde pad. Nu met de start van QE3 twee weken terug de FED begonnen is $40 miljard per week in de economie te pompen (aankondiging: tot de werkloosheid afneemt, wat wel eens zou kunnen neerkomen op oneindig) neemt de geldhoeveelheid die in omloop is astronomisch toe. De afgelopen vier jaar is de Amerikaanse staatsschuld meer dan verdubbeld (+110%, nu ca. $16 biljoen). Dat dat onbeperkt goed kan gaan kan niemand met droge ogen beweren, maar de Amerikanen hebben zichzelf met hun geldverruimingen in een positie gebracht dat ze nauwelijks nog anders kunnen op straffe van een economische ineenstorting.

Slechts de positie van de dollar als wereldreserve munt houdt dit systeem nog overeind. In veel opzichten is Amerika er schuldtechnisch slechter aan toe dan Griekenland. In feite financieren landen als China (China besteedt thans heel veel dollars aan het inslaan van baar goud, goh!) en ook Japan nu al een aantal jaren de Amerikaanse staatsschuld. Dat gaat zo ver, dat de Amerikanen in het conflict dat beide economische grootmachten hebben over een paar eilandjes in de Chinese Zee chantabel zijn geworden: beide partijen zijn door hun dollarreserves op de vrije markt te gooien in staat de Amerikaanse economie te laten crashen.

In dat licht bezien was het bijna onvermijdelijk dat Europa niet achter bleef, al was het alleen maar om de wisselkoersen min of meer stabiel te houden. Het is dit waartegen Stark zich afzet, en wat hij betitelt als een paniekreactie. De reden dat er door de enorme geldverruiming nog geen hyperinflatie ontstaan is, wordt veroorzaakt doordat het grootste deel van dat extra geld in het bankensysteem is blijven hangen. Aangezien banken wereldwijd een strijd op overleving voeren, zal het nog even duren voordat de effecten van al dat extra geld merkbaar worden.

Maar…

Als de economieën zich stabiliseren, zal er met al dat geld iets moeten gebeuren. Ook al is de rente erop laag, toch is het niet alleen te beschouwen als pure ballast. Het gevolg zal zijn, dat bij een stabilisatie het geld ook daadwerkelijk de economie in vloeit. Dat zal de economie een boost geven die de prijzen skyhigh zal jagen, en presto! Een hyperinflatie zal met een door het uitstel verhevigd effect de economie alsnog opblazen. Nu bouwt deze geldgolf zich nog onder het oppervlak op, maar op het moment dat de kwakkelende wereldeconomie land bereikt zal ze zich in haar volle omvang manifesteren.

Ondertussen in de Eurozone
Frankrijk heeft aangegeven dat het van mening is dat Griekenland minstens een jaar uitstel moet krijgen bij het realiseren van haar bezuinigingsafspraken. De reden ziet u in het grafiekje hieronder.

In Griekenland wordt intussen de middenstand weggevaagd. In Athene is bijna een derde van de winkels in het centrum failliet, en zijn vele zaken bezig met een opheffingsuitverkoop. Organisaties van middenstanders voorspellen dat binnen een jaar 63.000 zaken de deuren zullen moeten sluiten.

Spanje heeft iets bedacht om haar liquiditeitsprobleem te verlichten: de nationale loterij, met de grootste nationale jackpot ter wereld, leent de overheid ten behoeve van de regio’s een bedrag van 18 miljard euro. Met een jaarwinst in 2010 van 2,6 miljard is de nationale loterij met afstand de meest profitabele Spaanse onderneming. Het geeft de regering in Madrid de hoognodige lucht om de regio’s te helpen, waarvan een aantal al meer dan een jaar niet op de geldmarkten lenen kunnen. In veel regio’s is de overheid drie a vier maanden achter met de salarissen.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.