Dat Turkije zich steeds minder gelegen laat liggen aan het westen weten we nu eigenlijk wel. Voor het Erdogan-regime is dat echter geen reden wat gas terug te nemen.

De meest recente provocatie van de westerse beschaving is het opnieuw in gebruik nemen van de Hagia Sophia in Istanbul als moskee. Deze door Atatürk tot museum verklaarde voormalige centrale cathedraal van het Byzantijnse rijk werd al direct na de verovering van Constantinopel (1453) door de Turken omgebouwd tot moskee. Het verlies werd lang in westerse religieuze kringen beweend, maar op zich is dat niet het beste argument om er een rel over te trappen.

Waarom dat dan nu wel ter sprake gebracht? Omdat het een manier van Erdogan c.s. is om het westen recht in het gezicht te kunnen spugen. Het is een demonstratie aan het westen dat al haar waarden door de huidige Turkse machthebbers worden verworpen – en durf er maar eens wat van te zeggen! Seculier Turkije? Dat bestaat niet meer, en men wil er vooral ook niet aan worden herinnerd.

Kent u die mop van die deurwaarder die een Turkse moskee ging uitzetten wegens huurschuld? Precies, die ging toch maar niet. Men zou zich eens cultureel in het kruis (pun intended) getast kunnen voelen. En voor je het weet staat de Turkse zaakgelastigde met driehonderdvijfenzeventig schreeuwende Turken op de stoep om te klagen over de teruglopende tolerantie voor de moderne Denkocratie.

Net zo goed als de conversie van de Hagia Sophia in 1453 een symbolische daad was die het westen moest inpeperen voortaan op haar eigen terrein te blijven, zo is de hernieuwde conversie van die voormalige kerk een signaal dat men in Turkije nog niet vergeten is hoe het westen te schofferen.

Persoonlijk doet het me niet veel, al is het jammer dat een zo fraai gebouw niet langer zonder je schoenen uit te doen kan worden bezocht. Er zijn in West-Europa wel meer vroegere religieuze gebouwen die demonstratief de klappen die het christendom de afgelopen honderd jaar kreeg verbeelden. Het werkelijke probleem is dat er ostentatief geen notie van genomen wordt. We willen het niet weten, omdat we te bang zijn om onze stem te verheffen. Dat we een lapzwans van een paus gebben verbetert dat allemaal niets.

Sic transit gloria mundi.