‘Handmatig tellen niet modern genoeg’ mist het punt
Handmatig tellen is niet modern genoeg. D66 en VVD vinden dat daarom zo snel mogelijk moet worden geëxperimenteerd met elektronische registratie en verwerking van uitgebrachte stemmen.
De partijen reageren hiermee op de kritiek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) op de huidige verkiezingsmethoden. Als voorbeelden noemen zij stembureaus die zo lang openblijven dat het tellen tot diep in de nacht doorgaat, menselijke fouten die invloed hebben op de uitslag en te grote stembiljetten.
Zoal wel vaker missen deze partijen het punt waarom opnieuw experimenteren met elektronisch tellen zinloos is. Het is geen kwestie van efficiëntie. Het gaat er niet om dat het net zo veilig zou zijn als handmatig tellen (wat overigens ten principale niet helemaal realiseerbaar is – hoe meer schijven, hoe meer kans op fouten of fraude), het gaat er om dat na verwerking nooit meer enige zinvolle nacontrole mogelijk zal zijn. Het is daarmee in lijn van het beleid van minister Ollongren dat hertellingen moeten worden tegengegaan. Minister Ollongren vindt een zeteltje links of rechts als landelijk bestuurder wellicht niet van belang, maar in het veld, in Appelscha of Simpelveld, denken ze daar echt anders over. En gemeenteraadsverkiezingen zijn ook hùn democratie.
Dat is allemaal mooi en prachtig, zolang foutjes niet verder gaan dan een gedachteloos anders gelegde stem tijdens een lange telavond. Zoiets kàn gebeuren, en op het grote totaal is dat een verwaarloosbaar probleem. Waar aanwijzingen zouden zijn dat er wordt gerotzooid met stemmen tellen is nu na afloop een hertelling mogelijk. Dat er inderdaad uit een aantal hertellingen bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen andere uitslagen uit de bus kwamen is daarom significant. Soms worden er foutjes gemaakt, en vele kleine foutjes maken gezamenlijk grote fouten. Elektronisch tellen zou daartegen kunnen helpen.
Maar! Het grote probleem van elektronisch tellen is dat het niet reproduceerbaar is. Gestemd en geteld is finito. Eventuele stunts met software, alsmede de manier waarop het stempaneel van de elektronische apparatuur wordt gemanipuleerd zijn maar een paar voorbeelden waarvan al eerder bewezen is dat ze een risico vormen. Handmatig stemmen èn tellen ondervangt dit tot op grote hoogte, maar wat belangrijker is: het maakt het voor wantrouwige mensen inzichtelijker en herkenbaarder. Vertrouwen in het verkiezingsproces is wat een democratie in stand houdt.
Het ongemak van langer telwerk moet voor lief worden genomen, en dat de volledige uitslag niet binnen een half uur beschikbaar is evenzo. Als mensen het verkiezingsproces niet langer vertrouwen is de democratie dood. Inzichtelijkheid en het recht zelf mee te controleren – door het tellen van de stemmen te kunnen bijwonen – zijn daarom essentieel voor een goed functionerende democratie.
Deze ANP-foto is doorgelinkt vanaf NOS.nl
Als de stembureaus nou ook eens weer teruggaan naar een sluitingstijd van 19:00. Dat zou ook helpen. Minder vermoeidheid onder de leden van het stembureau, en sneller een uitslag. Nu gaat iedere verkiezingsavond, althans die op tv, als een nachtkaars uit, en kan er geen fatsoenlijk slotdebat gehouden worden, omdat de NOS het snel na twaalven wel voor gezien houdt omdat de cameramannen willen gaan pitten.
De blockchain-technologie biedt de mogelijkheid om anoniem te stemmen en achteraf – met behoud van die anonimiteit – te controleren of je stem wel correct is meegeteld. Wat mij betreft zou daar de ontwikkeling van elektronisch stemmen op moeten worden gericht.
Electronisch, maar dan als back-up. Dat zou geen overbodige luxe zijn. Kijk naar Oostenrijk. Alleen locaties met grote verschillen hertellen.
Handmatig tellen van de uitgebrachte stemmen blijft gewoon noodzakelijk:
het is de enige manier die later, eenvoudig en aantoonbaar te controleren is.
Al die experimenten met electronica, zijn kwetsbaar, storings-gevoelig, te hacken,
fraude-gevoelig [ it-programma’s ], niet-transparant, manipuleerbaar [ identificatie ]
en oncontroleerbaar.
En : wie controleert de electronica-controleurs ?
De TK2017- uitslag heb ik nooit vertrouwd. De uitslag was precies wat de zittende machten wilden: keuze uit 2 varianten : als dat “EU”-konstrukt maar ongeschonden bleef.
De GR2018 – idem. En bijvoorbeeld: In A’dam werd openlijk, op meerdere manieren,
de Kies-wet geschonden.
Het verbaast mij niets, dat juist vvd en d66 willen “experimenteren”; dan kunnen ze
bedekt manipuleren.
Een gok nemen met oncontroleerbaar zijn van verkiezings-uirslagen,
is onverantwoord.
Ik zie wel de wens van snelheid, maar die is gewoon belachelijk. Laten we wel zijn, of de uitslag een paar uur eerder of later binnen is verandert helemaal niets aan het formatieproces, of dat nu landelijk of lokaal is. Is er werkelijk iemand die gelooft dat als de uitslag 2 of 3 uur eerder bekend is de formatie dan ook meteen klaar is? Laat me niet lachen.
Nee, ik kan me wel iets voorstellen bij een combinatie: Electronische stem, waarbij de machine dan een biljet print met de stemkeuze die de stemmer checkt op correctheid, en dn in de stembus deponeert. De electronische uitslag kan dan als voorlopige uitslag worden gebruikt, maar de uiteindelijke uitslag is afhankelijk van de biljetten.
Zoals meerdere mensen al aangeven: electronisch stemmen garandeert dat er geen controle meer mogelijk is die werkelijk kan worden vertrouwd.
(voor dat ik het vergeet: het bovengenoemde systeem heeft als voordeel dat men een vereiste heeft van het kunnen lezen van het geprintte biljet. Dat zou al heel wat uitmaken, want ik ben van mening dat iemand die niet in staat is Nederlands te lezen/schrijven/spreken uitgesloten zou moeten worden van het stemmen. Dus geen Turkse, Marokkaanse, Senegaleze of weet-ik-wat voor vertalers in het stembureau die mensen wel ‘helpen’ in de stemhokjes.
@Johan P.
Elegant en veruit het simpelste systeem dat ik ooit zag. Het houdt ook de papiermassa binnen de perken, want het vereist maar kleine biljetjes, veel minder dan we nu gebruiken.
Sterk voorstel.
@Hannibal, Johan P :
simpel vraagjes : bijvoorbeeld :
– hoe is te garanderen, dat de computers intern vastleggen/doorgeven,
het zelfde is als dat ze uitprinten ?
– hoe is te garanderen, dat de gegevens die centraal binnenkomen,
correct uitgeprint
worden ?
Programmatuur is fraude gevoelig.
George Soros heeft “ervaring” op dit vlak, met het bedrijf ‘Telematica’ dat
stem-computers levert.
Een onbetrouwbaarder figuur dan hij, bestaat niet.