We gingen er in om er beter van te worden, we bleven er in om de wereld te verbeteren en nu we leeggezogen worden zullen we er als het tegen zit wel in blijven ook: de EU.

 

Harde feiten
Laten we eerst eens kijken naar de harde feiten zoals die internationaal liggen. Griekenland heeft op dit moment officieel de laagste kredietwaardigheid ter wereld. Het Amerikaanse ratingbureau S&P heeft voor Griekenland voorspeld, dat het land de komende drie jaar vermoedelijk meerdere malen failliet zal gaan. Dat betekent, dat één keer gewoon niet te vermijden zal zijn. Griekenland wordt financieel lager aangeslagen dan Pakistan en Ecuador(ging in 2009 failliet, en heeft nog steeds geen enkele toegang tot internationale financiering). Het rentepercentage voor Griekse staatsleningen staat op dit moment op ongeveer 26%. Dat komt er op neer, dat de financiers van een tienjarige lening in maximaal een jaar of 3 uit de kosten willen zijn (uitgaande van een resterende waarde van schuldpapieren van 30%). Daarmee wordt de waarschijnlijkheid op een Grieks faillissement door de financiële markten dus eerder in tijd gemeten dan in kanspercentage. Hoe groot is het risico voor de Europese banken? Dat blijkt bij nadere beschouwing heel erg mee te vallen. Heel veel leningen zijn via CDS (credit default swaps) herverzekerd bij Amerikaanse banken. Daarmee lijkt vast te staan, dat de Amerikaanse banken de grootste klap van de financiële sector tegemoet kunnen zien als Griekenland omvalt. De Griekse overheid heeft dit voorjaar zijn targets op geen enkel afgesproken punt gehaald:

 

The central government deficit stood at 10.28 billion euros ($14.86 billion) between January and May, higher than a 9.07 billion euro target for the period, the government said in a statement (-1.21 billion) Net budget revenues dropped 7.1 percent year-on-year to 18.36 billion euros, compared with a 20.52 billion euro target (-2.16 billion). Spending before payments on the country’s debt increased 4.3 percent to 21.29 billion euros, compared with a target of 19.92 billion euros (-1.37 billion).

 

Griekenland
Ondertussen is in Griekenland de politieke hel losgebroken. Vandaag leverde de politie in het centrum van Athene slag met stakers, betogers en andere demonstranten. Het ging er ruig aan toe. De Griekse regering kreeg van de demonstranten al het dreigement dat men het parlement wilde omsingelen, maar de regering-Papandreou heeft daar al in voorzien door de vluchtgang van het parlement naar Piraeus (de haven van Athene, 30 km verderop) door een niet-Grieks bedrijf te laten repareren. Aks het niet zo treurig was, zou je er om moeten lachen. Overigens is één van de vereisten van het IMF waarover we niets meer horen de eis dat regering en voornaamste oppositie het eens moeten zijn, maar daar is geen enkele kans meer op: de oppositie vindt dat de regering zich niet voldoende verzet tegen buitenlandse inmenging, en eist het ontslag van de regering. Ook zijn al verscheidene parlementsleden van de desintegrerende socialistische regeringspartij opgestapt, en het uiteenvallen van de Griekse regering lijkt nog slecht s een kwestie van tijd.

 

Kamercommissie Financiën
Gisteren was het weer circus in de Kamercommssie die de financiële ondersteuning van Griekenland moest bespreken. Minister JK de Jager probeerde met een zo laag mogelijk profiel voorzichtig instemming van de commissie los te hengelen, en kreeg daarbij de onvoorwaardelijke steun van VVD-kamerlid Harbers, die de meest onmogelijke onzin uitsloeg in een poging de regering ter wille te zijn. Ik heb er met plaatsvervangende schaamte naar zitten kijken, en ik heb niet eens op de VVD gestemd bij de laatste verkiezingen. Behalve de PVV waren de SP en de CU standvastig tegen, GL, VVD en D66 kritiekloos (schijnbewegingen daargelaten) voor (liberalen en staatssteun? Hoe bedoelt u?). Het CDA schippert nog wat en de PvdA-woordvoerder was Ronald Plasterk. Deze laatste wordt bij het journaal nog wel eens ondertiteld als de financieel expert van de PvdA, wat natuurlijk gewoon financieel woordvoerder moet zijn. Hij zit nog in de leerfase, en er moeten nog een hoop spijkers in worden geslagen aleer er werkelijk iets verstandigs uitkomt. PvdA’er Plasterk sprak eerder deze week nog stoere taal: de private sector moest tenminste 50% van de nieuwe bail-out financieren. Keiharde eis. Na wat protesten en massage achter de schermen heeft Plasterk zijn woorden intussen afgezwakt tot “substantieel”, waarmee hij 20-30% schijnt te bedoelen, maar dat betekent dan vooral, dat de schuld in stand blijft, maar voorlopig niet opeisbaar zal zijn. Boterzacht, en ongeloofwaardig. Desalniettemin zit het al op het randje van wat De Jager waar kan maken, dus tel uit uw winst. De Jager doet de belofte dat de Grieken en private partijen dit met de rest van de EU overeen zullen komen alvorens hij ergens voor tekent. Dat neemt niet weg, dat het er naar uitziet dat het de omgekeerde volgorde gaat worden, en dat hebben we met de Grieken al eerder meegemaakt. De Jager meldde gisteravond dat het nog verre van zeker is dat er komend weekend al een besluit valt over de nieuwe bail-out. Wat hij er niet bij zei, is dat de onderhandelingen met Griekenland en private investeerders muurvast zitten. De Duitse minister van Financiën die hier de regie voert, gaf gisteravond laat in Brussel te kennen dat er geen enkele vooruitgang zit in het overleg.

 

Leugen en bedrog Waar zit de Nederlandse pijn eigenlijk? Zie hier wat De Jager op zijn eigen blog schrijft:

 

Als we Griekenland geen extra geld lenen voor hun financieringstekort dan geeft het IMF verder geen geld meer en kan Griekenland binnen een paar weken niet meer aan haar verplichtingen voldoen. Griekse banken gaan failliet en waarschijnlijk zal Griekenland de euro verlaten. Dat heeft negatieve gevolgen voor Nederlandse banken en pensioenfondsen, voor de Europese Centrale Bank en voor De Nederlandsche Bank. Daarnaast zullen beleggers denken dat hetzelfde kan gebeuren met andere eurolanden en het vertrouwen verliezen in bijvoorbeeld Ierland, Portugal en waarschijnlijk ook Spanje, het zogenaamde besmettingsgevaar. Als dat gebeurt wordt de financiële stabiliteit van het hele eurogebied bedreigd, ook die van Nederland. Met alle gevolgen die daarbij horen, zoals verslechtering van overheidsfinanciën, arbeidsmarkt en waardevermindering van de beleggingen van de pensioenfondsen. We moeten dan tientallen miljarden afschrijven en een nieuwe recessie is niet ondenkbaar.

 

De lichtjes zullen langzaam uitgaan ….. Bangmakerij van de eerste orde. Er staat ook een aperte leugen:

 

Er wordt ook wel gesuggereerd dat het beter is als Griekenland de euro opgeeft en de drachme weer invoert. Als dat zou gebeuren dan is het onvermijdelijk dat de drachme devalueert (minder waard wordt). Dan worden ook de schulden die Griekenland aan ons heeft veel minder waard. De eurolanden draaien dan voor groot deel van die kosten op terwijl er nog steeds een grote kans op besmettingsgevaar bestaat.

 

Dit is pertinent niet waar, want de schulden zijn in Euro’s. Niet, dat Griekenland dit ooit nog zal kunnen afbetalen. Dat zit er niet in, en het is een idee waarvan we nu direct af moeten. Als Griekenland de drachme herinvoert, wordt door de devaluatie de schuld in drachmes nog astronomischer dan zij nu al is. En al is het voor dit debat verder niet relevant, deze argumentatie (waarvan De Jager zeker begrijpt hoe het zit) tekent opnieuw de sfeer van angst en bangmakerij waarmee men deze bail-out door probeert te drukken. Geen directe leugen, maar een herkenbare onwaarheid (is ie subtiel of niet?):

 

Natuurlijk is er een risico voor de Nederlandse belastingbetaler. Dat risico is het grootst als Griekenland failliet gaat en zijn leningen niet kan terugbetalen. Als zoiets gebeurt, als een land problemen heeft met het terugbetalen van leningen aan een ander land, dan wordt dat besproken in de Club van Parijs. Zij hebben afspraken en methoden om die betalingsproblemen op te lossen. Het is nog niet voorgekomen dat een in wezen welvarend land met een schuldencrisis kwijtschelding heeft gekregen van die Club van Parijs. Ook niet wanneer private schuldeisers wel met een gedeeltelijke kwijtschelding genoegen moesten nemen. Dit zijn geen harde garanties maar het geeft wel aan dat het risico beperkt is.

 

In het verleden behaalde resultaten .… Afijn, die riedel die u van staatswege bij iedere financiële transactie wordt voorgehouden. Elsevier berichtte vandaag dat het Nederlandse risico bij een Grieks faillissement niet heel groot is, en noemde een totaal van circa 3 miljard. Eerlijkheidshalve moet ik er bij zeggen dat wat Elsevier hier vergeet te melden, is dat het grootste risico voor Nederland zit in de herkapitalisering van de ECB, die na een Grieks faillissement direct nodig is. Deze bank had een oorspronkelijk kapitaal van 9 miljard euro, maar heeft ondertussen Griekse staatsschuldpapieren aangekocht ter waarde van circa 45 miljard euro (van een bedrag van 100 miljard heb ik geen bevestiging kunnen vinden, maar onmogelijk is het niet). Dat betekent, dat de deelnemende landen (ook Nederland) dat bedrag moeten aanzuiveren, en dat kost ons dus ook een grote slok 6%=3 miljard). Maar onthoudt wel, dit is geld dat we al kwijt zijn. Het is verdampt, al staat het nog wel op de balans.

 

Gezaghebbende critici
Internationale economen zeiden vandaag dat een beheerst faillissement van de Grieken tot de mogelijkheden behoort. Dit, in tegenstelling tot:

 

“But a restructuring which happens because the dialogue breaks down will be more complicated because that would suggest that there will be implications for Ireland, for Portugal and so on, and that could be more problematic down the line.”

 

Het is duidelijk dat hiervoor de tijd begint te dringen. Alles overziend kun je alleen concluderen dat de tijd van praten en geld bij storten voorbij is. Uithuilen en opnieuw beginnen is het enige dat er op zit. De Jager en de andere ministers van Financiën voelen dat al aan komen. Vandaag waren geluiden te horen dat de beslissing over de tweede bail-out, die eerst op de vergadering van 23-24 juni zou moeten vallen, in ieder geval met een week zal worden opgeschoven. De geluiden die uit de bijeenkomsten deze week zijn gelekt zijn echter onveranderd negatief.

 

Nout Wellink en inspraakmogelijkheden
Ondertussen heeft Nout Wellink een nieuw desastreus proefballonnetje op gelaten, dat de touwtjes van onze nationale schatkist definitief in Brusselse handen legt:

 

Als in 2013 het nieuwe Europese noodfonds ESM de lucht in gaat, moeten landen unanimiteit opgeven bij het verstrekken van noodleningen. Dat betekent dat landen bij meerderheid zouden moeten kunnen stemmen over het verstrekken van noodleningen aan probleemlanden. Nu is nog de goedkeuring van ieder land nodig voor het verstrekken van noodsteun.

 

Een schandalig voorstel. Parlementariërs die nu nog niet door hebben dat ze geflest worden waar ze bij zitten, kunnen beter snel ergens burgemeester worden. Nu het nog kan. Want in 2014 zult u Griekenland opnieuw langs zien komen, opnieuw voor tientallen zo niet honderden miljarden. Het enige dat dat kan voorkomen zijn een zeer strakke Griekse discipline en economisch groeicijfers van meer dan 6% per jaar. Wellicht. Maar eerst zullen Pasen en Pinksteren op één dag vallen.

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.