Vandaag twee belangrijke nieuwe feiten in het Griekse feuilleton.

Eerst:
“De leiders van de eurolanden hebben de beslissing over het verstrekken van een nieuwe noodlening aan Griekenland uitgesteld tot volgende maand.” Dat is de uitkomst van het overleg tussen de ministers van Financiën vandaag in Wroclaw.

Na afloop was er nog een hoop blabla van de Luxemburgse eurofiel Juncker, die deze vergadering altijd voorzit, maar er kwamen weinig echt concrete mededelingen naar buiten. Eigenlijk beperkte Juncker zich tot het prijzen van de Grieken aangaande hun inzet (voor de goede zaak, bedoelde hij).

Dat haalt je de koekoek. Obligater en minder inhoudsloos kun je de term: “Geen commentaar!” niet vertalen naar het apparatsjiks.

Uit dit uitstel kunnen desalniettemin stevige conclusies worden getrokken. Met alle turbulentie op de financiële markten, staat vrijwel vast dat de oplopende onzekerheid komende maand een situatie zal scheppen die een Grieks faillissement tot een vaststaand feit gaat maken.

De voorzichtig oplopende beurskoersen van afgelopen week gaan gegarandeerd op zeer korte termijn weer verder op hun weg naar beneden. Er moet nog circa 20% va de huidige beurskoersen af om de voor die beurskoersen geschatte bodem tijdens een crisis zoals de voorspelde double-dip te bereiken. Wat betekent dat we de afgelopen maanden al meer dan de helft van die weg omlaag hebben afgelegd. Gecombineerd met de stagnerende economieën in het westen is het nog slechts een kwestie van tijd voordat die nieuwe recessie officieel wordt, maar er aan ontkomen is niet langer mogelijk.

Het uitstel zal daar verder aan bijdragen. De markten worden steeds zenuwachtiger van het gebrek aan besluitvaardigheid binnen de eurozone, en de hysterie zal over een week of twee nieuwe pieken bereiken, tenzij er vanuit de eurozone spijkers met koppen worden aangekondigd. Bovendien loopt de eurozone nog het levensgrote risico dat Italië, Spanje of wellicht zelfs beiden in de tussentijd in onoverkomelijke problemen zullen komen.

Wat denkt men te bereiken met dit uitstel? Als men hoopt dat met tijd ook raad zal komen, kunnen we er verder kort over zijn. In dat geval is vrijdag de facto besloten Griekenland aan haar lot over te laten, en wordt de financiële markten de eer gegund het vonnis te voltrekken. Niet uitgesloten mag worden dat Griekenland, dat immers bekend heeft gemaakt nog tot half oktober geld te hebben om aan haar verplichtingen te voldoen, nog rare sprongen gaat maken om aan geld te komen. Wat niet zal helpen, maar de EU van de verantwoordelijkheid verlost zelf een besluit te moeten nemen.

Een tweede scenario is, dat men de komende twee weken in stilte de juridische haalbaarheid van een plotselinge invoering van Eurobonds gaat onderzoeken, ongeacht wat het Duitse Constitutionele Hof daarover heeft uitgesproken. Is dat een reële mogelijkheid? Pijnlijk genoeg wel.

De EU heeft de afgelopen maanden laten zien, er geen been in te zien de statuten van de ECB met voeten te treden als dat gemakkelijker leek dan pijnlijke besluiten nemen. Bovendien heeft het Hof in Karlsruhe in haar meest recente uitspraken een grote huiver aan de dag gelegd om eenmaal door de Bondsregering genomen besluiten terug te draaien. Men beperkte zich tot het stellen van grenzen aan het toezeggen van toekomstige medewerking door de regering, als men dat niet eerst had overlegd met de Bondsdag. Eigenlijk komt dat neer op een capitulatie, want aangezien de procedure voor het behandelen van een ingediende klacht ongeveer een half jaar neemt, wordt correctie achteraf daardoor volsagen onmogelijk.

Deze scenario’s sluiten elkaar niet uit. Als de landen het er onderling niet over eens kunnen worden om die Eurobonds in te voeren, kan alsnog worden besloten een Grieks faillissement plaats te laten vinden. In dat geval zullen de Eurobonds nooit officieel ter sprake worden gebracht. Hoe dan ook kunnen we er zeker van zijn dat er de eerstvolgende veertien dagen veel over overlegd zal worden.

Zelfs kan men besluiten over een maand de Grieken alsnog hun noodzakelijke 8 miljard ter hand te stellen. Maar dat gaat er van uit, dat de financiële markten het boek dan niet al gesloten hebben. Ik zou zeggen dat men ruwweg twee, maximaal drie weken heeft om een dergelijk besluit aan te kondigen, anders heft het niet meer.

Aan het begin van dit artikel sprak ik over twee belangrijke nieuwe feiten vrijdag. Wat ik als tweede feit in die zin beschouwde, was de aanwezigheid van de Amerikaanse minister van Financiën in Wroclaw. Die verschijning is nogal schokkend, want niet alleen heeft deze functionaris geen formele bemoeienis met het reilen en zeilen van de eurozone, maar ook zal dit de geruchten aanwakkeren dat het gehele systeem van fiat currencies in gevaar lijkt te komen. Als dat het geval is, wordt de inzet van deze crisis opnieuw verhoogd.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.