Het is alleszins logisch dat als u dit leest de voorzitter van de Senaat – de heer Fred de Graaf (VVD) – de eer aan zichzelf gehouden heeft. Zo de uitdrukking gaat. Desondanks moet worden geconstateerd dat de heer De Graaf gefaald heeft in zijn primaire taak: neutraliteit in zijn handelen als voorzitter van de Eerste Kamer. Dat is de weinig eervolle gevolgtrekking uit zijn handelen.

Dat Fred de Graaf zijn positie als Senaatsvoorzitter behouden kan moet worden uitgesloten. Niet alleen vanwege de faux pas die hij gistermorgen in De Volkskrant vrijwel letterlijk bevestigde, maar ook om nog een andere reden: na Joost Niemöller gisteren op DDS, noemde ook Bert Wagendorp gisteravond bij Knevel & Van den Brink het hof – wellicht zelfs prinses Beatrix – als de kwade genius achter de gewraakte procedurele stunt die Geert Wilders uit de Commissie van In- en Uitgeleide bij de inhuldigingsplechtigheid van de nieuwe koning hield.

In Nederland proberen politici over het algemeen het staatshoofd buiten de dagelijkse politieke werkelijkheid te houden. Daar is een goede reden voor: ons staatsbestel bevat nogal wat zwakheden die elkaar eigenlijk niet verdragen. Slechts door het staatshoofd ministerieel uit de wind te houden is dat werkbaar te maken. Wat dat betreft was ex-majesteit Beatrix geen zegen voor het land. Achteraf zullen historici over een aantal decennia ongetwijfeld constateren dat de monarchie tijdens haar regeerperiode langs het randje is gegaan. Voorop gesteld dat de monarchie die decennia overleeft, overigens.

De zelfingenomenheid van de Senaatsvoorzitter tegenover de journalist van De Volkskrant die hem bevroeg over de eigenlijke gang van zaken rond de Commissie van In- en Uitgeleide is een schoolvoorbeeld van hoe je op onhandige wijze het staatshoofd en zijn entourage in diskrediet brengen kan. Heeft De Graaf dit namelijk zelf bedacht, die procedurele miskleun rondom de inhuldiging? Theoretisch is het niet onmogelijk, maar de stupiditeit waarmee hij de Volkskrantjournalist te woord stond pleit daartegen. De Graaf is een domme waterdrager, die op zoek was naar de eer het imago van Nederland en De Kroon te hebben beschermd. Dat zo iemand met dergelijke overwegingen niet lijkt te beseffen wat een staatkundige enormiteit hiermee werd begaan lijkt een aantal stappen te ver. Zeker, als het er alle schijn van heeft dat hij aan die gedachten ook uitvoering gaf,

Die halfhartige ontkenning vinden we ook terug in de manier waarop De Graaf probeert terug te krabbelen, zoals De Telegraaf dat nog elegant probeert te maken. Hij probeert het stuk in De Volkskrant een andere lading te geven, maar ontkent niet dat hij gezegd heeft wat geschreven staat. Politiek is hij daarmee dood; hij schijnt het alleen nog niet te beseffen.

Mijn voorspelling: in de loop van donderdag, mogelijk zelfs al bij het ochtendkrieken, trekt De Graaf zich terug als voorzitter van de Eerste Kamer, en zal naar ik aanneem tegelijkertijd zijn zetel ter beschikking stellen.

Veel keus heeft De Graaf namelijk niet. De Senaat vergadert alleen op dinsdag, en dat dit nog 5 dagen de Nederlandse politiek domineren zal, moet worden uitgesloten. Na de moeizame redding van staatssecretaris Teeven, en het sauveren van het fiscale weekdier op Belastingzaken kan de VVD zich niet veel meer veroorloven. Een rel waarbij meer en meer de rol van het hof ter discussie komt te staan, kan de regering missen als kiespijn.

Staatkundig is de situatie waarin zowel Eerste als Tweede Kamer een voorzitter van dezelfde politieke partij heeft sowieso al zeldzaam, en een brekebeen als De Graaf kan worden gemist. Dat zijn collega van de Tweede Kamer eveneens als aangeschoten kan worden gezien maakt het allemaal niet beter. Hoe langer dit duurt, des te meer risico op ‘besmetting’, en de kans dat geruchten over een partijpolitiek onderonsje tussen beide Kamervoorzitters wortel gaan schieten.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.