Burgemeestersdie weigeren besluiten van de Rijksoverheid uit te voeren, moeten op zoek naar een andere baan. ‘Dit is de zoveelste vorm van bestuurlijke ongehoorzaamheid.’

Dat heeft PVV-Kamerlid Hero Brinkman donderdag gezegd naar aanleiding van het verzet van de gemeenten tegen een gedeelte van het bestuursakkoord. Tijdens overleg in de Tweede Kamer vroeg Brinkman minister Piet Hein Donner (CDA, Binnenlandse Zaken) wat hij van plan is aan de ‘weigerburgemeesters’ te doen. In de ogen van Brinkman blokkeren de burgemeesters – als ‘ondemocratisch benoemde bestuurders’ – besluiten die door de Tweede Kamer zijn genomen. Minister Donner waarschuwde de bestuurders dat ze spijt gaan krijgen van hun ‘nee’ tegen het akkoord.

Het is hoog tijd dat dit fenomeen, de weigerburgemeester/gemeente, eens aan de kaak wordt gesteld.

Natuurlijk, gemeenten en hun bestuurders hebben eigen verantwoordelijkheden. Maar het is sinds een jaar of veertig in toenemende mate gewoonte geworden dat gemeenten het beleid van de nationale overheid dat hen niet bevalt, saboteren, slechts deels uitvoeren of domweg negeren. Tegelijkertijd vraagt men zich vertwijfeld af, hoe het kan dat het gezag van de gemeentelijke overheid door vrijwel niemand meer als vanzelfsprekend wordt gezien.

Wie het verband niet ziet, wil het niet zien.

De lijst van afwijkingen van wat officieel is toegestaan is zo lang geworden, dat regelmatig gemeenten zich niet of nauwelijks bewust zijn van de overtredingen die zij begaan. De indirecte subsidiëring door de gemeente Vlaardingen van de “Gazavloot” is slechts een enkel incident in een lange rij. Nederlandse wethouders vliegen de wereld rond om allerlei projecten in het buitenland in ogenschouw te nemen, zonder zich maar een moment af te vragen of dat is waarvoor zij betaald worden. In tijden van voorspoed is het al dubieus genoeg, maar in tijden van voortdurende bezuinigingen zijn het activiteiten die door minder gelukkigen met wrok worden bezien. Terechte wrok.

Hero Brinkman stelt het nu aan de orde naar aanleiding van een concreet punt, maar het is een fenomeen dat een diepgaander debat verdient. De overheid kan geen moreel beroep doen op haar onderdanen zonder zelf het goede voorbeeld te geven. Haar dienaren zijn daarvan onvoldoende doordrongen, en het is de hoogste tijd daar werk van te maken.