Dat je de maatschappij tegen gevaarlijk gekken beschermen wilt is logisch. wij allen zijn de maatschappij. Maar wat of wie is gevaarlijk gek, en hoe bepaal je dat?

Onmiskenbaar heb ik het nu over het bericht dat vanmorgen aankondigde dat een ‘wraakvader’ na hoger beroep voor 4,5 jaar de cel in moet. De rechtbank had de man eerder tot 10 maanden veroordeeld:

De rechtbank legde H. eerder tien maanden celstraf op wegens zware mishandeling. De aanklager ging in hoger beroep, omdat de “levensgevaarlijke man geen enkele spijt” zou hebben. Voor poging tot moord werd een celstraf van zes jaar geëist.

Spijt is in dit verband een vreemd begrip. Had de politie spijt dat ze niet eerder ingegrepen had toen de dochter van de man werd lastig gevallen, door een hen bekende TBS’er nog wel? Wie is hier levensgevaarlijk, en waarom zou spijt iets afdoen of toevoegen aan de daad?

Eigenrichting is de bijl aan de wortels van de rechtsstaat. Daarover moet je geen debat willen houden, en dat ben ik ook niet voornemens. Ik vrees dat de vraag die ik vandaag stellen wil fundamenteler is: bestaat onze zo gevierde rechtsstaat nog wel? Dat die vraag gerechtvaardigd is schemert door alle berichtgeving over deze veroordeling heen, en dat maakt de zaak naar mijn gevoel wel degelijk anders.

Begin 2017 viel H. de 49-jarige Jack S. aan, nadat hij ontdekte dat de tbs’er zijn destijds veertienjarige dochter lastig viel. De Eindhovenaar zocht via het internet contact met het meisje en deed zich voor als een jongen van zeventien jaar. Hij liet bloemen en chocolade achter in de tuin van haar moeder.
Volgens de vader deed de politie niks met de aangifte van zijn dochter wegens grooming.

Eigenrichting is een zelfstandige aanpak waarvan je vindt dat de overheid het er bij heeft laten zitten. Dat mag niet, en dat is maar goed ook, benadruk ik nogmaals. Maar wat we hier zien is een geval waarin de overheid het er aantoonbaar bij heeft laten zitten. Bewust, ook. Argumenten daarvoor zijn in het verslag niet gegeven, maar lijken mij essentieel te zijn voor een correcte beoordeling van deze zaak. Want in een rechtsstaat moet je er van uit gaan dat dit het gevolg was van een ongelukkige samenloop van omstandigheden, maar dat dat in Nederland niet meer zo is valt niet langer nog te ontkennen. De Nederlandse overheid geeft dit ook eerlijk toe.

Heeft zij daarmee het recht verloren eigenrichting als deze te bestraffen? En wie zou dan gerechtigd zijn, of moeten we accepteren dat er niets gebeurt? Je wilt zo niet denken. Maar de gedachte is uiterst logisch, hoe onaantrekkelijk verder ook.

Maar wellicht is er hoop? In de zaak-Urgenda heeft een rechter de Nederlandse overheid opgedragen de klimaathoax als hoeksteen van haar beleid te maken omdat ze internationaal een verdrag heeft ondertekend dat die klimaathoax tot feit verhief. Wellicht moeten we te zijner tijd proberen deze zaak voor het Haagse Hof te brengen met de eis dat de Nederlandse overheid wordt verplicht de bevolking te beschermen tegen de gewelddadigheid van tuig dat zich niet naar de Nederlandse wetten wil schikken. Of is daarover nooit een verdrag ondertekend?

Deze wraakvader gaat nu in cassatie, en ik kan hem alleen maar veel succes wensen. Met naaste familieleden in de leeftijd van zijn dochter is sympathie voor zijn zaak me niet vreemd. Want ook al zijn de heftigheid van zijn emoties de mijne niet, zoals vrijwel iedereen kan ik me voorstellen dat er een grens is die ik niet passeren laat.