Volgens premier Rutte kon Ferd Grapperhaus aanblijven als minister van J&V omdat hijzelf tot 75 kan tellen. Wat  precies Ferds geloofwaardigheid blijft vertelde hij niet.

Dat verantwoording een probleem is voor Rutte, en niet iets waarvan hij veel begrijpt constateerde ik deze week al eerder.  Geloofwaardigheid is – zo bleek gisteren opnieuw – niet meer dan een optelsom. Als 75 clowns met je mee knikken is de ministeriële geloofwaardigheid gegarandeerd. Het belang van geloofwaardigheid gereduceerd tot een deuk.

Dat de geloofwaardigheid van Grapperhaus een deuk heeft opgelopen onderschrijven vrijwel alle partijen, maar een meerderheid gunt de minister een kans die deuk te herstellen. Daarbij heeft de minister wel moeten beloven dat hij gaat kijken of mensen die een Corona-boete krijgen dat niet in een strafblad terugzien.

Maar in wie, eigenlijk?

In de eerste plaats in Rutte. Op het gevaar af mezelf te herhalen, voor Tutte is iemands geloofwaardigheid nooit bij de eerste gelegenheid verdwenen – ongeacht waarover het gaat. Pas als iemands geloofwaardigheid spreekwoordelijk wordt kan het de leugenpremier iets schelen – dan gaat het slecht afstralen op hemzelf.

In de tweede plaats de minister zèlf. Als je als een gedresseerd aapje moet verkondigen dat het je ècht spijt, dat het allemaal niet zo bedoeld was en dat je in de toekomst beter zult opletten, terwijl iedereen die oplette beseft dat er wel ernstiger zaken ter discussie hadden moeten staan, dan is er ergens iets goed mis. Zelfrespect, kent de minister dat woord? Het is een begrip dat in politieke zin verdwenen lijkt. Niet meer is toegestaan eigenlijk, want het past niet in de politieke jankcultuur van dit moment.

En met de de politieke jankcultuur van dit moment zijn we aangeland bij de Tweede Kamer, een plek waar het stof ernstiger wordt misbruikt dan waar ook in Nederland. Gisteren merkte ik op dat de aanval van de oppositie op Grapperhaus kenmerkend is voor het verval van de democratie in Nederland. Dat deze aanval  over een bagatel – plaatsvond omdat de coalitie bij ernstige onderwerpen de wagens in een kring rond de minister opstelt, of er eenvoudig nooit meer over praat. Slechts bij een jankonderwerp lopen de gemoederen op. Zodat wat we gisteren zagen het maximum haalbare was?

Maar wat zagen we eigenlijk? De minister moest sorry zeggen. Niet eenmaal, niet tweemaal, maar voortdurend en met tranen in zijn ogen liefst. Alsof een kind dat door zijn machteloze moeder wordt gedwongen te tonen dat het vermoorden van de kat omdat hij een hondje wilde hem erg speet. En dan ging het er meer om dat de pers zag en noteerde dat Grapperhaus sorry bleef zeggen, dan dat er consequenties aan werden verbonden. zodat men kon schrijven dat de minister door het stof ging.

War dat precies inhoudt? Dat de minister bij het verlaten van de Kamer het stof van zijn jasje klopt voor hergebruik door toekomstige collega’s? Want een bagatel was het en bleef het.

Maar dat is pas het begin. Principieel werd het nog erger. De partijen in de oppositie kregen gedaan dat allerlei – op zich vaak groteske of onzinnig strenge – maatregelen die de regering had opgetuigd vanwege de Corona-crisis, werden verzacht of niet worden gehandhaafd. Om de geloofwaardigheid van de minister te vergroten? Over sommige zaken zou de minister nog nadenken, zo zei hij grootmoedig toe (hetgeen betekent dat de regering er aan vast houdt).

Een principieel debat over een bagatel is al erg genoeg, maar de Kamer maakte er ook nog eens een koehandel van over dingen die ze op andere wijze niet voor elkaar kreeg – of er geen gehoor voor vond bij een minister die dit zonder zijn deukje hooghartig kon afwijzen.

Zodat, als ik bovenstaande nog eens terug lees, de conclusie onontkoombaar is: de geloofwaardigheid van de Kamer kreeg gisteren de ernstigste knauw, op de voet gevolgd door die van de premier. Er waren – en zijn!! – goede redenen Grapperhaus weg te sturen, maar de Kamer verkiest het over bagatellen te hebben, en daar vervolgens mee om te gaan alsof er enig moreel gezag uit te peuren viel.

Quod non.

De minister is in deze voorstelling weinig anders dan een lijdend voorwerp waaruit tranen – of iets dat geldt als equivalent – geperst dienen te worden die de pers (sic!) dan weer beschrijven kan als deemoed. Spreken over de geloofwaardigheid van lijdende voorwerpen is echter geen verdere discussie waard.

---

Het gehele commentaar op dit ‘Kamerevenement’ over geloofwaardigheid vindt u hier.