Fusies en afsplitsingen zijn kenmerkend voor een sociaal proces van herschikking van succesvolle en minder succesvolle organisaties. Dat pakt anders uit dan je instinct vertelt, overigens.

De geruchten over een fusie tussen de linkse partijen gaan al langer, maar volgens de NOS is de drang van binnenuit nu groter dan ooit aan het worden.

Een groep ongeruste leden van de PvdA en GroenLinks wil hun partijen dwingen tot nauwere samenwerking. Aanleiding is het slechte resultaat dat de linkse partijen, inclusief de SP, boekten bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Samen optrekken is volgens deze leden meer dan ooit noodzakelijk om Nederland “socialer en groener te maken”.

Een groep ongeruste leden van PvdA en GL? Dat zullen de potentiële burgemeesterkandidaten wel zijn. Juist zij zijn de mensen die belang hebben een grote partij ‘te vertegenwoordigen’. Uhuh, en ze komen zelfs met een manifest:

De initiatiefnemers hebben een manifest gepubliceerd, Samen Rood Groen, https://www.roodgroenetoekomst.nl/ dat intussen al ruim duizend steunbetuigingen heeft gekregen. De meeste ondertekenaars zijn gewone leden of sympathisanten. Een flinke groep ondertekenaars is actief (geweest) als raadslid, wethouder of Kamerlid. Onder hen ook oud-politici als voormalig PvdA-leider Job Cohen, die zich op tv al uitsprak voor een fusie van de PvdA, GL en de SP, en Andrée van Es, prominent lid van GroenLinks.

Ondersteund door faalhaas Job Cohen? Ach so!

Anders dan mensen schijnen te denken zijn fusies tussen maatschappelijke clubs altijd defensief. En mogen ze in hun handen knijpen als ze na tien jaar nog de omvang hebben van de kleinste fusiepartner. Ofwel, ik zie met groot genoegen uit naar die fusie. Kom maar op!

Ik heb dit onderliggende proces jarenlang zien plaatsvinden bij schaakclubs waar ik lid van was. Schaken is een krimpende sport in Nederland sinds het 8-uur journaal weinig successen van Jan Timman meer melden kon. Grote clubs, hierdoor in verval, poogden niet zelden door fusies hun ledenaantallen terug te brengen op vroegere niveaus, en fusies leken dat te kunnen garanderen.

Lang goed ging het nooit. Schaakclub Den Haag (waar ik halverwege de jaren 80 speelde) was na de fusie met de al even Haagse schaakclub Moerwijk een van de grootste schaakclubs van Nederland. Qua ledental. Maar de fusie joeg veel ‘slapende leden’ weg, en vijf jaar later was er niet veel meer over dan ongeveer wat de vroegere schaakclub Moerwijk ten tijde van de fusie omvatte. Tegenwoordig resteert een tweederangs regioclub van dit zo ambitieuze fusieproject, dat ten tijde van het samengaan had gemeld de Nederlandse clubtop te willen halen.

Maar zoals fusies alleen defensief zijn, dan impliceert dat dat het tegengestelde – de afsplitsingen – offensief zijn. En ook dat klopt! VVD-afsplitsing Van Haga kreeg bij de verkiezingen een kwart miljoen voorkeursstemmen onder de vlag van het FvD. Dat Geert Wilders een afsplitsing van de VVD was zijn we grotendeels vergeten, maar maakt het niet minder waar. Het was het verhaal van een gedachtegoed dat te groot werd voor één partij, maar daar voorheen probleemloos mee onder één dak verbleef.

Dat Rita Verdonk daarna politiek verzoop was al even logisch: Verdonk gaf geen lucht aan een expanderend inzicht, maar haar afsplitsing van de VVD was gebaseerd op persoonlijke conflicten en ambities. Het partijprogramma van haar nieuwe vehikel Trots dat ze daarna verzon viel ernstig tegen, en daarna verdween ze logischerwijs uit de aandacht.

Afsplitsingen zijn derhalve veel vaker een teken van kracht van een bepaalde overtuiging dan een defensief samengaan van gelijkgestemden. Lang gaat dat nooit goed. Ik kan niet wachten tot Links Nederland een poging gaat wagen.

---

Bekijk onze berichtgeving over de PvdA, en besef dat Links Nederland zoiets zou moeten worden! Er stemt nu al bijna niemand meer op.