Fiat heeft een magische naam als het gaat om authentieke roestbakken. Niet erg betrouwbaar, al probeert deze merknaam juist dat uit te drukken. ‘Fiat geld’ daarentegen is geld dat op vertrouwen in de uitgevende entiteit (lees: Centrale bank) is gebaseerd. Is het idee. Maar ook in Centrale banken neemt het vertrouwen steeds meer af. Helaas terecht.

Je kunt van de Eurozone verder zeggen wat je wilt, maar nu staat al vast dat zij de geschiedenis in zal gaan. Niet alleen als een fiasco – gevolg van de hubris van het leiderschap der EU – maar steeds waarschijnlijker ook als de stoot die het stelsel van fiat geld als een kaartenhuis ineen deed storten.

Fiat geld is geld dat alleen stoelt op vertrouwen. In vroeger tijden was er aan geld een tegenwaarde in edelmetaal (meestal goud, soms ook zilver) beschikbaar bij de Centrale banken van staten, wat ook de reden is van de goudreserves die de centrale banken lange tijd aanhielden. Het idee is, dat geld dat deze banken uitgeven voldoende vertrouwenwekkend is om er goederen en diensten mee te kunnen aanschaffen. Zoals in de tijd dat munten van echt goud en zilver waren.

Het was de veelgesmade Keynes, die al vóór WW II constateerde dat fiat geld – door inflatie – voor overheden een middel was om ongemerkt een groot deel van het eigendom van haar burgers te confisqueren. Zo is de dollar in de afgelopen honderd jaar met circa 99% in waarde gedaald, wat weinig verbazing zou mogen wekken, aangezien de Amerikaanse Centrale bank (FED) onvermoeibaar dollars bijdrukt. Naar men zegt weet niemand  – ook de FED niet – hoeveel dollars er daadwerkelijk in omloop zijn, maar wat vast staat is dat het de Amerikanen ook weinig lijkt te kunnen schelen. Met een staatsschuld (= gecreëerd geld) die binnenkort de 16 biljoen dollar passeert, kun je er weinig positievers over melden.

Er zijn eerder al valuta geweest die het papier waarop zij gedrukt werden niet langer waard waren, maar daarop kijken onze moderne Centrale bankiers gewoonlijk neer met dedain: ontwikkelingslanden als Zimbabwe, de Weimarrepubliek. Geschiedenis en onkunde. Hoe waar ook, dat de geschiedenis zich helaas maar al te veel in herkenbare patronen herhaalt is een besef dat in hun kringen helaas onvoldoende doorgedrongen is. En het moment van een pijnlijk demasqué nadert met rasse schreden. Voltaire zei in de 18e eeuw, dat papiergeld op termijn de intrinsieke waarde van papier zou gaan benaderen, maar waarschijnlijk was hij te optimistisch. Tenzij deze bekende satiricus refereerde aan de nuttige functie van papier als middel om de kachel mee aan te maken.

Wie nu denkt dat ik het hierna over de ECB en de euro ga hebben heeft het half mis. Vanzelfsprekend, wat de ECB thans met ons geldsysteem uitvoert, en vooral: nog meer wil uitvoeren, vertoont een sterke gelijkenis met het rampscenario dat de Duitse Weimarrepubliek tussen beide wereldoorlogen trof. Interessanter is echter dat Griekenland met haar haircut van 85% internationaal school heeft gemaakt. En dat brengt ons vandaag bij Belize.

Belize is een voormalige Britse kolonie (Brits Honduras) die behalve veel moeras en een aantal aardige Maya-ruïnes de wereld niet zo heel veel te bieden heeft. Maar ook Belize heeft een staatsschuld. Het gaat slechts om $ 543,8 miljoen (hoor de ECB-bankiers grinniken), maar het land zit op zwart zaad. Hetgeen de regering van Belize er toe bracht op haar website een berichtje te plaatsen, dat zij haar crediteuren voorstelt een haircut van 45% te accepteren, of 15 jaar te wachten op betaling. Per SMS je vriendin dumpen wordt hiermee vergeleken opgewaardeerd tot beschaafd gedrag.

Sinds het begin van de Griekse crisis weten we dat dit een default heet. En ook, dat het verdomde moeilijk is een land dat weigert te betalen daartoe te dwingen. Een eeuw geleden had een ondernemend schuldeiser ongetwijfeld een privélegertje verzameld om het land even mores te leren, maar de tijden zijn veranderd. Mag niet meer van de VN. Vrede is belangrijker dan het afstraffen van grootschalige oplichting.

De precedentwerking van de Belizaanse aanpak kan interessant zijn voor Griekenland. Speciaal ten opzichte van haar schulden aan de ECB. Aan ons, dus. Premier Dean Barrow van Belize had al in maart op TV verklaard, dat de vorige regering onverantwoorde verantwoordelijkheden geaccepteerd had. Gisteren liet hij dus weten wat de conclusies waren die zijn regering getrokken had.

Dat SP-leider en kandidaat-premier Emile Roemer gisteren – ook in de Wall Street Journal – werd geciteerd, dat de gevolgen van al te hard bezuinigen de ondergang van de euro zou kunnen worden, zal wel toeval zijn.

Ook zei Roemer:

“Europe should be about people, not about multinationals and the financial sector,”

Dat had Dean Barrow ook gezegd kunnen hebben. Staan meer landen op het punt deze weg te kiezen? De internationale contacten van de SP worden steeds interessanter.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard