Steeds meer scholen worden excellent, meldde NOSTelext vanmorgen. Ik wreef in mijn ogen en begon te lachen.

Nadat ik uitgelachen was, werd het me zwaar te moede. Welk een onkunde, onbenul en juichjournalistiek er uit dat medium opborrelt is werkelijk stuitend. Maar kijkt u vooral eerst zelf:

Wat me hieraan deprimeert, is dat excellent een waardeoordeel impliceert. Een onderscheidend waardeoordeel. Als iedereen excellent is, kan niemand als zodanig beschouwd worden. Excellent is dan gewoon, en er is geen reden om over ‘gewoon’ te juichen. Je kunt alleen excellent zijn ten opzichte van veel anderen. Normaal gesproken is de kwalificatie excellent voorbehouden aan een kleine toplaag.

En dat dan vaak door mensen die zelf altijd weer klagen over wat taalinflatie allemaal aanricht. Allochtoon: mag niet meer. Werkster? Zó denigrerend, alsjeblieft nooit meer gebruiken. Neger? Dat zèg je toch niet! Het gaat over mensen, ja? Dus excellent moet ook onschadelijk worden gemaakt; er zouden eens mensen bezwaar kunnen gaan maken tegen het niet zijn van excellent!

Dat zien we dan ook uitgebreid terug in de criteria waarop scholen excellent bevonden kunnen worden:

Een excellente school is een school die uitblinkt, bijvoorbeeld omdat het onderwijs goed aansluit op de situatie in de buurt of op de talenten en behoeften van een leerling. Ook een inspirerende manier van lesgeven door docenten kan een school het predicaat ‘excellent’ opleveren, wat drie jaar geldig is.

Als het onderwijs goed aansluit op de situatie in de buurt, betekent dat dus dat niet het onderwijs excellent is, maar het aanpassingsvermogen van de lesgevenden. Visserskinderen die al op jonge leeftijd haring leren kaken in plaats van een correcte spelling van hun streektaal, om maar eens een toepasselijk voorbeeld uit een ver verleden te geven. Dat niemand zich in een dergelijk verleden had kunnen voorstellen dat hun school ‘excellent’ was, begrijpt u wel. Zelfs als ze excellent spontaan konden spellen, hadden ze zich in het ootje genomen gevoeld.

En terecht. Want u wordt hier bedonderd door een overheid, die u probeert wijs te maken dat iedereen een gelijk aandeel in de maatschappij heeft. Dat kan nu eenmaal niet en dat hoeft ook niet, maar ideologisch lijkt het te zijn verplicht door de mensen die denken dat ieder mens met gelijke capaciteiten geboren wordt, en dat maatschappelijk succes een kwestie van opvoeding is. Het hele onderwijs stroomt er van over. Want anders is het niet eerlijk.

Dat de wereld niet alleen niet eerlijk kàn zijn, maar dat er ook verschillende soorten ‘eerlijkheid’ zijn, dat is allemaal te moeilijk. En bovendien ongewenst door hun collectieve onderbuik, die daarvan misselijk wordt. Excellent is dus op zijn best een kwalificatie binnen een kwalificatie geworden:

Binnen het voorgezet onderwijs hebben 34 vmbo-afdelingen het stempel ‘excellent’. Het speciaal onderwijs kent 22 excellente scholen, de havo 22 en vwo 24 scholen. In het praktijkonderwijs mogen 13 scholen zich excellent noemen.

Dat het dan bijna weer verkiezingen zijn, zal wel toeval zijn, maar het hele bericht ademt uit dat er een belang bij deze berichtgeving bestaat:

Staatssecretaris Dekker van Onderwijs is blij met de groei. “Scholen weten steeds vaker het onderwijs op een hoger niveau te brengen. Dat is een prachtige ontwikkeling.” Dekker zou het liefst zien dat nog veel meer scholen gaan voor het predicaat. “We moeten geen genoegen nemen met voldoende. We moeten gaan voor excellent.”

Bèèè-èè-èèèh. Dat er weer een incompetent blatende VVD-staatssecretaris wordt geciteerd doet de deur dicht. Excellent als woord moet binnenkort door Van Dale worden aangepast. Het kwam de zittende VVD/PvdA-coalitie niet goed uit de bestaande betekenis te handhaven.

De manier waarop je excellent wordt zegt wat dat betreft genoeg:

Een onafhankelijke jury beoordeelt of een school de erkenning verdient.

Niet de inspectie beslist, maar een jury. Heel Holland is Heel Erg Excellent, en wordt later Excellentie. Laten we het gezellig houden, en zo.

Prutsers.