Over de Europese economie wordt openbaar te weinig nagedacht, en dat is bij interviews met deskundigen herkenbaar door het verschillende perspectief.

In het FD van 29/9/12 stond een interview met Bas Jacobs (Erasmus Universiteit) en Sweder van Wijnbergen (UvA). Het onderwerp was de door hen gewenste economische politiek van Rutte II.

Van Wijnbergen zegt in dat interview interessante dingen. Nederland moet er voor zorgen het vertrouwen van de financiële markten te behouden. Dat betekent het overheidstekort terugdringen en de woningmarkt saneren. Een herstel van de woningprijzen een vermindering van de uitstaande hypotheekschulden zijn de twee belangrijkste aspecten van een sanering van de woningmarkt. De totale hypotheekschuld is veel te hoog en de banken lopen een te groot risico mee als de huizenprijzen zich niet vlug herstellen.

Hij wijst erop dat het voeren van een eigen economische politiek in Nederland maar in beperkte mate mogelijk is. We kunnen er voor zorgen dat onze rente laag blijft door de overheidsschuld niet te hoog te laten oplopen en onze banken op orde te houden. Subsidies, zoals de lage olie- en gasprijzen voor de landbouw, kunnen we beter afschaffen. Ook milieumaatregelen moeten liever in internationaal verband worden genomen dan dat we daar nu een eigen beleid in gaan voeren.

China en de VS groeien matig en Europa verkeert in crisis. Maar wat er in Europees verband gebeurt is voor ons het belangrijkste. Daar gaat 75% van onze export heen.

Een munteenheid zonder een federaal economisch bestuur is op den duur onhoudbaar zeggen de economen. Vooral wat dat laatste punt betreft zouden de interviewers scherper hebben kunnen doorvragen. De heersende leer is dat een verdere federalisering van Europa onontkoombaar is, maar men kan dit ook andersom zien. Als de nationale regeringen de eindverantwoordelijkheid niet uit handen willen geven en daar lijkt het op, dan kunnen we een gemeenschappelijke munt alleen handhaven tussen landen met vergelijkbare economieën. Een eurozone die Noord en Zuid omvat is dan op dit moment onmogelijk.

Spanje zou veel beter af zijn met een devaluatie van 25% van haar munt dan met bezuinigingen die heel ongelijk uitpakken, voor sociale onrust zorgen en die bovendien het land in een neerwaartse spiraal houden. Wat voor Spanje geldt, geldt ook voor Portugal, delen van Italië en voor de Balkanlanden. Wat Frankrijk betreft houdt iedereen stijf zijn mond om vooral geen slapende honden wakker te maken

Alle Zuidelijk landen zouden voorlopig beter af zijn buiten een muntunie met het Noorden. Wat ze nodig hebben zijn economische hervormingen die bij succes op de langere termijn een heraansluiting bij de D-Mark mogelijk maken. Wat er nu gebeurt is het paard achter de wagen spannen.

Een splitsing van de eurozone zou voor Nederland en andere Noordelijke landen een concurrentienadeel zijn, want niet alleen zou het de export naar Zuid-Europa bemoeilijken maar het zou hun munt ook veel duurder maken in de rest van de wereld. Dat zou dus ook buiten de EU onze concurrentiepositie verslechteren. Maar daar staat een vermogensvoordeel tegenover. Een vermindering van de export en een verhoging van de binnenlandse consumptie zou op zich zo slecht misschien niet zijn. Het zou een voorlopige mislukking van het europroject betekenen maar als men van die gelegenheid gebruik zou maken om de samenwerking in de EU drastisch te veranderen dan lijkt dat een blessing in disguise. We krijgen daar misschien ook Engeland nog mee terug in de EU.

Van Wijnbergen heeft interessante ideeën. Het is jammer dat er in het algemeen minder naar hem geluisterd wordt dan naar zijn collega’s uit Tilburg.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp