Het Eurobonds-debat heeft een mechanisme op gang gebracht dat de EU splijt en wellicht zal vernietigen. Maat houden bleek te moeilijk.

Formeel ging de discussie oorspronkelijk over Eurobonds, maar de evolutie van het conflict dat daarover ontstond onthulde diepere scheuren in de EU. Met als gevolg dat ook de discussie over de EU-begroting in het ongerede is geraakt, aangezien EC-voorzitter Von der Leijen dacht op die manier meer druk te kunnen zetten. Gevolg is dat bestaande conflicten nog scherper werden gesteld, en andere onderlinge twisten over geld en belangen terzijde deed schuiven.

Want niet alleen de Vrekkige Vijf blokkeren nu het hulpfonds dat Merkel en Macron met veel pathos aankondigden, ook Oost-Europa ziet er weinig in blijkt nu.

Noord- en Oost-Europese landen – met lage staatsschulden – nemen nationaal anti-crisismaatregelen en redden zich prima. Zij zijn geen vragende partij om op EU-niveau ook maar iets te doen. En deze landen gaan niets toegeven als zij daar niet zelf voordeel uit denken te kunnen halen.

Daarmee is een absolute meerderheid ontstaan tegen een besluit waarover unanimiteit is vereist. Dat EU-voorzitters Michel en Von der Leijen beiden doen alsof ze er nog in geloven heeft alleen te maken met hun herkomst. België is het noordelijkste land dat er baat bij hebben zal, en Duitsland wil Frankrijk niet voor het hoofd stoten. En daarmee komt een bekende cruciale waarheid om de hoek: het Franse belang in de EU is vooral zo groot om Duitsland te laten betalen voor de Franse ‘grandeur’. Duitsland laat zich nog steeds met het WW2-argument chanteren teneinde Frankrijk een rol van betekenis op het wereldtoneel te geven.

De rest van de EU-lidstaten voelt zich daar weinig betrokken bij, zeker niet in het licht van de ellende die dat genereert. Financieel-technisch staat Frankrijk er niet veel beter voor dan zorgenkind Italië, dat buiten de eurozone (en mogelijk daarom buiten de EU) economisch beter af zou zijn. Concreet op tafel:

… een ‘herstelfonds’ van de Europese Commissie onder leiding van de Duitse voorzitter Ursula von der Leyen (CDU). Dit fonds is 750 miljard euro groot. Hierin opgenomen is een eerder voorstel van Merkel en de Franse president Emmanuel Macron (En Marche!) om 500 miljard euro te schenken aan landen die economisch het zwaarst te lijden hebben onder de gevolgen van de lockdown.

Al dat geld zou haar weg vinden naar Club-Med en België. Maar aangezien een meerderheid er geen belang bij heeft en zich verder zal verzetten mochten de Vrekkige Vijf hun verzet staken dan is men nog nergens. Duidelijk is dat niet alleen het begin van dat fonds op 1 juli wensdenken is, maar dat het er inderdaad in het geheel niet gaan komen. Zelfs overeenstemming over de EU-begroting begint dubieuzer en dubieuzer te worden.

Op deze manier spat de EU niet direct uit elkaar, maar zal haar belang afnemen navenant met de mate waarin van haar verminderde betekenis. En voor de Oost-Europese landen is het moment dat het belang van de EU afneemt genaderd. Ze hebben hun portie uit de structuurfondsen geconsumeerd, zien niet heel veel in de toetreding van de armste Balkanstaten en willen niet in de euro – behalve Bulgarije dat daartoe heeft besloten. Hun soevereiniteit is hen heiliger dan het onze premiers is, en ze laten zich al helemaal niet de wet voorschrijven door dat dwaze EUP in Brussel/Straatsburg.

Ook in dit groeiende conflict heeft Oost-Europa zich altijd achter de bezwaren van landen als Nederland verscholen, maar het moment nadert dat de Franse dominantie in Brussel ter discussie komt – niet door de Duitsers, maar door de Oost-Europese leiders. Als zij zich tot een solde blok omvormen valt de pressie van Frankrijk op vele gebieden te counteren.

De kans zal groot zijn dat de EU dan minder basis blijkt te hebben dan zij zich ooit voorstelde, en haar lot van toenemende vervaging haar uiteindelijk fataal wordt. Als niet eerst Frankrijk al financieel door de eigen hoefjes zakt.

---

Meer over Eurobonds en een stukje van de voorgeschiedenis vindt u hier.