Indien Rutte4 haar EU-ambities waar wil kunnen maken, dan heeft zij een paar bataljons extra ambtenaren nodig. Je verwacht het niet.

Via de EU-laven:

De hogere Europese ambities van Rutte4 zijn niet realistisch, meldt NRC. Het ambtenarenapparaat heeft daarvoor nu niet voldoende kennis en menskracht in huis. Die conclusie trekt IOB, de onafhankelijke evaluatiedienst van Buitenlandse Zaken, na interviews met meer dan 160 ambtenaren.

Het dagelijkse werk vreet al tijd en energie, zo wordt geklaagd:

In het dinsdag verschenen rapport wordt gewaarschuwd dat de Nederlandse wens om na Brexit zelf een grotere rol te spelen in de EU alleen haalbaar is met extra investeringen. Nu is de werkdruk al zo hoog dat er amper ruimte is voor reflectie. Het informeren van de Tweede Kamer en het beantwoorden van Kamervragen legt “veel druk op ambtenaren”. Daardoor komen óók belangrijke zaken als strategievorming “in het gedrang”. Woensdag houdt de Kamer een rondetafelgesprek over het rapport, later deze maand is een debat.

Dat dagelijkse werk omvat tevens het implementeren van de aansturing die Brussel op ons land af vuurt, en die door het Nederlandse parlement in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd moet worden. Aldus het vandaag gepubliceerde rapport. Werk, dat ook de Tweede Kamer van enige kritische evaluatie van diezelfde wetgeving af houdt.

In plaats van een extra regiment ambtenaren zou een vergroting van het parlement verstandiger zijn – mits deze extra parlementariërs de EU en het geparachuteerde beleid kritisch zouden gaan volgen. De ervaring leert dat dat niet vanzelf spreken zal. Het IOB-rapport klopt zichzelf op de borst:

Deze ambitie kan Nederland alleen waarmaken indien het tijdig met goed gecoördineerde en werkbare standpunten komt. Het kabinet is daarom tevreden met de vaststelling van IOB dat ‘de Nederlandse EU–coördinatie in de dagelijkse praktijk functioneert als een geoliede machine om tijdig Nederlandse standpunten te formuleren op EU–voorstellen, waarmee Nederlandse onderhandelaars in Brussel in de Raadswerkgroepen, het Comité van Permanent Vertegenwoordigers (Coreper) en de (Europese) Raad plaatsnemen.’

Hetgeen ook impliceert dat dat regiment extra ambtenaren naar BuZa zou moeten. En inderdaad:

De coördinatie van het Nederlandse EU–beleid vindt traditiegetrouw plaats onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De coördinatiestructuur heeft zich in de loop van de afgelopen decennia ontwikkeld en aangepast aan nieuwe omstandigheden. Zo is het aantal beleidsterreinen waar de EU actief is door verschillende Verdragswijzigingen enorm gegroeid, zijn de onderwerpen in complexiteit toegenomen en is het aantal spelers in een Unie van 27 lidstaten verder vergroot. Op terreinen waar vroeger nauwelijks Europees beleid werd gemaakt, zoals klimaat of volksgezondheid, worden steeds vaker voorstellen gedaan die grote gevolgen hebben voor de Nederlandse maatschappij. Dit heeft ervoor gezorgd dat vrijwel alle departementen zich tegenwoordig intensief bezighouden met de Europese Unie.

In plaats van een pleidooi de activiteiten van de EU terug te brengen en politiek te limiteren, komt het eurofiele BuZa echter met een rapport dat vraagt om extra personeel om dat proces te ondersteunen. Terwijl de hoofdconclusie van het IOB-verhaal ook heel anders gelezen kan (en zou moeten) worden.

IOB stelt in haar hoofdconclusie dat als Nederland een meer prominente en proactieve rol wil spelen in de post–Brexit Europese Unie investeringen in strategie, selectiviteit en kundigheid nodig zijn. Deze conclusie is niet nieuw. Ook in eerdere evaluaties van IOB en anderen, zoals de Commissie van Voorst tot Voorst (2005),is meermaals gewezen op het belang van strategie en tijdigheid in het EU–proces. Wie afwacht tot de Europese Commissie met een voorstel komt, komt meestal te laat, kan het voorstel meestal nog maar marginaal aanpassen en moet hopen inde onderhandelingen voldoende medestanders te vinden. Het is daarom zaak vroeg in het proces, nog voordat er een EU–voorstel ligt, te weten wat Nederland wil bereiken en hoe het Europese krachtenveld is.

In de hoofden bij BuZa is Nederland de facto al opgeheven, en moeten we er verder maar het beste van maken. Maar daarvoor worden ze feitelijk niet betaald, en als ze daar bij BuZa anders over denken moeten ze maar in Brussel gaan werken. De EU verlaten zal na het eerdere Brexit-gedoe geen sinecure zijn, maar ook rapporten als dit geven aan dat het de richting is die een verstandig bestuur zou moeten overwegen. Maar uit dit rapport kun je alleen destilleren dat er in Den Haag niemand is die er over denken wil, laat staan dat ter sprake brengen.

---

Nexit wordt een steeds beter idee. Maar dat ga je pas zien als je voelt en ziet wat men doet. Vandaar ook: defund de staatsomroep!

---

Meer over EU en Brexit op Veren of Lood vindt u hier.