Nederland mag vanaf 1 januari een jaar lang een zeteltje in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bezetten. Formeel een machtige en verantwoordelijke positie, maar praktisch is het een ja-knikkerskrukje.

De Nederlandse instituties zijn opgetogen dat Nederland een vooraanstaande rol mag spelen op het wereldtoneel. Het mocht wat. Dat de NOS Rutte citeert dat de speech van Timmermans in 2014 over MH17 een historische was is zeker waar, maar niet om de reden die wordt gesuggereerd. De suggestie is immers dat er tijdens die bijeenkomst van de Veiligheidsraad iets van historisch belang gebeurde?

Dat nooit eerder iemand via een goed geregisseerd potje huilen een internationale topbaan binnensleepte (Timmermans werd daarop vvz van de EC) was zeker opmerkenswaardig, maar niets om in herinnering te brengen. De strapatsen van Timmermans als het gaat over MH17 kunnen sowieso beter worden vergeten – je zou er maar chagrijnig van worden. Het hypocriete geblaat dat sindsdien vanuit Brussel tot ons komt illustreert wel hoe zwak Timmermans als bestuurder is, al valt dat binnen de huidige EC nog nauwelijks op ook.

Enfin, we hadden het over Nederland en de Veiligheidsraad van de VN. Wat mag/kan die raad, en hoe is de macht daarbinnen verdeeld?

Dat is ingewikkelder dan u denkt. Er zijn 15 leden, waarvan tien roulerend zijn en vijf permanent. Permanente leden hebben vetorecht, zodat er niets gebeuren kan zonder dat zij het toe staan. Dat zie je ook terug in wat nodig is om een resolutie rond te breien. Er zijn minimaal 9 voorstemmen nodig (60%), met als extra voorwaarde dat geen van de permanente leden tegenstemt (=veto). Dat betekent dat het theoretisch mogelijk is dat de vijf permanente leden blanco stemmen en negen van de tien overigen vóór, maar de kans dat dat gebeurt is vrijwel nul. Zeker als je de verdeling van die tien resterende stemhebbende landen over de wereld in ogenschouw neemt.

Die vijf permanente leden waren oorspronkelijk de overwinnaars van WW2, waar men zowel Frankrijk als (nationalistisch) China eveneens toe rekende. Maar de vlotte val van Tsjang Kai-Tsjek als leider van nationalistisch China en zijn verdwijning naar Taiwan betekende volgens de USA niets – Taiwan bleef tot 1975 permanent lid en formeel veto-bezittend.

U ziet al wat de risico’s zijn van een al te onevenwichtige verdeling van stemmen? Er is meer. De Russische boycot van de Veiligheidsraad vanwege de handhaving van Taiwan in de Veiligheidsraad werd door de USA gebruikt om de hele VN in de Koreaanse Oorlog te storten tegen het noorden. Ook was het aantal voorstemmers anders dan nu de regels voorschrijven.

De andere kant van verstandiger regels is dat de Veiligheidsraad sindsdien nauwelijks nog vergaande besluiten neemt. Maar als je de samenstelling van het geheel in ogenschouw neemt is de gedachte achter de VN als mogelijke toekomstige wereldregering sinds lang gecompromitteerd.

Het lidmaatschap van de Veiligheidsraad is eerst en vooral een prestigekwestie. Dat vindt Nederland belangrijk, maar eigenlijk alle niet-permanente landen willen graag de indruk wekken dat zij van belang zijn in de wereld. Maar zoals de stemregels laten zien zijn dat er maar een paar – de permanente leden – en daarvan hebben het UK en Frankrijk zich sinds lang van zelfstandige veto’s onthouden. Het is nuttig om een continu-overlegplatform te hebben, maar veel positiever kun je over de raad niet zijn, tenzij je het beschouwt als de ideale opstap voor nieuwe baantjes met aanzien. Verder heeft Nederland er dan ook echt niets te zoeken.

Dat we de zetel de komende twee jaar formeel hebben gedeeld met Italië zegt eigenlijk alles al.