De vraag Wanneer is iets een complottheorie? is nog niet zo eenvoudig te beantwoorden. Er zijn namelijk voorwaarden waaraan ze voldoen moet. Die ook nog eens de neiging hebben elkaar uit te sluiten.

Een goede complottheorie is namelijk zowel aanlokkelijk, als essentieel ongeloofwaardig. Hij speelt in op de achterdocht van bevattelijke mensen, maar een buitenstaander ziet direct dat zij niet serieus kan zijn. Meestal, omdat het de wereld en ons beeld er van op zijn kop zou zetten. Zo las ik onlangs in een boek over nepnieuws dat de bewering van Donald Trump, dat hij in zijn eigen Trump Tower door politieke tegenstanders werd afgeluisterd, een vanzelfsprekend voorbeeld van complotdenken was. Ook wel ‘nepnieuws’ genoemd.

Dat al vóór het uitkomen van het boek het afluisteren van Trump een vaststaand feit werd was ongelukkig voor de scribent, maar illustreert perfect het punt. Deze gang van zaken illustreert precies hoe het stempel ‘ongeloofwaardig’ gebaseerd is op het eigen oordeel, op de eigen perceptie van de werkelijkheid. Vergelijkbaar: veel feiten uit het debat rond immigratie en integratie worden voor nepnieuws gehouden – het zijn zaken die brave goedgelovige mensen niet willen weten. Zelfs er met de neus doorheen gesleurd worden heeft zelden effect. Maar toch is de werkelijkheid weerbarstig.

Terwijl ik dit schrijf, lijkt het alsof de 3e Wereldoorlog op uitbreken staat. Is dat geloofwaardig? Nog niet, het voldoet niet aan ons beeld van onze huidige maatschappij! Iedereen weet immers dat de kans zo’n nucleaire wereldoorlog te overleven extreem klein is? De zittende elites hebben daarom geen enkel belang bij het uitbreken er van.

Laten we daar dan eens de observatie aan toevoegen, dat de huidige westerse elites totaal kansloos zullen zijn de komende vijftig jaar te overleven. Daarbij laat ik in het midden of hun eliminatie plaats zal vinden middels de guillotine of de roestige broodmessen van religieus andersdenkenden – dat doet er niet veel toe. Waar het om gaat is dat het resultaat 100% vernietiging zal zijn, een complete terminatie.

Dit verandert de zaak enorm! Want als die 3e Wereldoorlog uitbreekt zal er vervolgens geen revolutie of opstand uitbreken – die zaken gaan eenvoudig niet samen. Het is het een of het ander. Maar een extreem kleine kans op overleving is nog altijd oneindig veel groter dan een kans die precies nul is.

Zo geredeneerd hebben de elites er dus plotsklaps alle belang bij dat die 3e Wereldoorlog uitbreekt. Ik schrijf dit op woensdagavond, en als men inderdaad vannacht al met grote bommen gaat smijten wordt ik wellicht niet wakker morgenochtend – ik woon dicht genoeg bij een logisch doel voor een megabom om doelwit te zijn. Dat U dit dan nog lezen kunt is omdat het stuk opgeslagen en wel morgen automatisch gepubliceerd wordt – als een stem uit het graf.

Ik wens u daarom vanuit mijn graf veel succes met de roestige broodmessen en wat daarmee samen hangt. Zet ‘m op!

† † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † † †

Hierboven zag u de drie fasen die een complottheorie doorlopen moet eer zij als reëel kan worden erkend.  1) er zijn feiten 2) die feiten ga je interpreteren, en dan kom je op 2a) de heersende mening of 2b) een bijzondere complottheorie. Uiteindelijk volgt 3), een gebeurtenis die al dan niet bevestigt welke versie van de analyse de juiste bleek. Het verschil is maar zelden meer dan een perceptie van de werkelijkheid (fase 2), die later door de feiten kan worden geschraagd of daardoor juist moet worden verworpen.

Hiermee heb ik laten zien dat het verschil tussen twee wereldbeelden zowel kan worden bepaald door meer kennis of een dieper inzicht, als door een typerend soort waanzin.  Ook hoop ik u te hebben getoond dat een complottheorie niet automatisch verworpen hoeft te worden als zij niet overeenstemt met uw beeld van de werkelijkheid. Oordeel niet te snel!

Het grootste bezwaar tegen de complottheorie die ik u hierboven opdiste is overigens dat ik de heersende elites intellectueel niet in staat acht een dergelijke redenatie te volvoeren. Daarvoor is hun eigen beeld van de werkelijkheid te weinig realistisch, en is hun paradigma dat met tijd ook raad komt te diep geworteld. Naar mijn oordeel, dat dan weer wel.