De rechtsorde, en daarmee de rechtsstaat, wordt aangetast als er geen adequate prioritering tussen de privacy van criminelen en door hen gepleegde misdaden plaats vindt.

Het OM en de Rechtbank in Den Bosch hebben vier jaar geleden een groep van acht jongeren, die zware mishandeling had gepleegd in Eindhoven, laten wegkomen met achtereenvolgens anderhalf jaar jeugddetentie voor poging tot moord, vier maanden voor het zelfde delict, vier maanden en een werkstraf van zeventig uur voor tweemaal openlijke geweldpleging. Vier van de acht leden van de groep zijn uiteindelijk niet vervolgd.

De rechtbank verdedigde dit strafbeleid met de overweging dat een te snelle publicatie van de beelden door het OM de privacy van de verdachten en het slachtoffer had aangetast. Die publicatie was met andere woorden al een deel van de straf geweest, waarbij kennelijk ook de privacy schending van het slachtoffer ten goede van de daders is gekomen.

Wat valt hier in strafrechtelijk opzicht over te zeggen? In de eerste plaats dat de rechtbank door de kritiek op de publicatie van de beelden in de beleidsvrijheid van het OM treedt. Het OM vond het nodig in verband met de opsporing om de beelden van de poging tot moord, c.q. zware mishandeling meteen te publiceren. Dat beleid had succes in zoverre dat de verdachten vrijwel meteen bekend werden. De aanhouding duurde langer omdat de Belgische daders zich tegen uitlevering hebben verzet.
In de tweede plaats speelde bij de rechtbank de bekende misvatting een rol dat de straf gericht is op de dader in plaats van op het gepleegde delict. Het feit dat de jonge daders uit nette families kwamen en door de vertoonde beelden in hun eigen omgeving te kijk werden gezet als brute geweldplegers, is irrelevant voor de strafmaat, of hoort dat te zijn.

Waar het om gaat is de aantasting van de rechtsorde die alleen door een adequate straf kan worden hersteld. Het valt niet te ontkennen dat de publieke verontwaardiging veel groter was dan zij zonder publicatie van de beelden zou zijn geweest. Maar de veroorzaking van die extra verontwaardiging komt ook voor rekening van de daders en niet van het OM. Het plegen van het misdrijf en niet de openbare vertoning ervan is strafrechtelijk gezien de oorzaak van aantasting van de rechtsorde.

Er was met andere woorden geen ruimte voor de strafvermindering als hier door de rechtbank toegepast en de te lage straffen zijn opnieuw een aantasting van de rechtsorde, die dit maal voor rekening van het Nederlandse rechtssysteem komt, zoals dat door de rechtbank werd geïnterpreteerd.

---

Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp