Gisteren heeft onderduiker Mark Harbers zich in de Tweede Kamer verantwoord voor de commotie die uiteindelijk leidde tot het gebruik van zijn discretionaire bevoegdheid. Na zelf een weekend te zijn ondergedoken.

Harbers wilde niet al te veel kwijt over zijn gedachteproces en afwegingen om uiteindelijk gebruik te maken van die discretionaire bevoegdheid, meldt de NOS. Gezien alle commotie is dat begrijpelijk, maar terecht is het niet. Het is een vorm van wegduiken waartegen een staatssecretaris door het systeem had moeten worden beschermd. Wat in feite ook bestuurlijk de meest verstandige oplossing is, maar waar de aanhoudende druk voor deze kinderen, want deze ene, unieke speciale – altijd opnieuw – enzovoort met meer van dergelijke woorden die willen uitdrukken dat het hierbij gaat om een superspeciaal geval, dat.— en zo voort van eeuwigheid tot amen.

Dit leidt tot de onontkoombare conclusie dat de discretionaire bevoegdheid moet worden afgeschaft. De kwestie is niet of een staatssecretaris als Harbers er mee om kan gaan: Het probleem is dat de bevolking er geen weg mee weet.  Wat we afgelopen weekend zagen is dat voor veel dram en druk hanterende organisaties die bevoegdheid deel van het systeem is geworden, als allerlaatste middel. Na de allerlaatste rechterlijke uitspraak is er dan nog de mogelijkheid dat de hoogste bestuurder in kwestie met de hand over zijn hart strijkt. Op basis van zijn eigen medegevoel, compassie en wat voor mogelijke andere oneigenlijke argumenten dan ook?

Niet alleen is dat systematisch een horreur, maar dat is niet waarvoor ooit het uitgebreide ‘voortraject’ werd opgetuigd. Na 12 jaar of meer van uiterst zorgvuldige procedures is het eind van het verhaal dat op de emoties van een bewindsman moet worden gewerkt zodat als deze er slecht van slapen kan,en  hij de kans moet hebben zijn eigen gemoedsrust te herstellen met een streek van zijn vulpen over hart? De discretionaire bevoegdheid is daarmee een aflaat voor een bestuurlijke professional geworden – daar kàn het niet voor bedoeld zijn, of zou dat niet mogen zijn.

Over de lengte van de asielprocedure valt veel te zeggen. Beroep moet mogelijk zijn, maar tot een grens aan alle procedures moet eveneens besloten kunnen worden – door een rechter. Maar dat mag je niet laten afsluiten door een spektakel van emoties, dat degradeert het hele rechtssysteem tot een poppenkast, als voor gerecht voor een spetterende finale vol emoties en meelevende burgers. Die allen wachten op de Stem uit den Hoge voor de ultieme beslissing. Een soort Voice of Holland? De gedachte aan de burgers van Rome die met een duim omhoog of omlaag het laatste woord kregen over het lot van een verslagen gladiator dringt zich op.

Vroeger werd de koning (in sommige landen is dat nu de president) het recht gegeven gratie te verlenen, over het algemeen bij doodstraffen. Maar dat was dan iemand die als staatshoofd een andere rol heeft dan een staatssecretaris nu. Met alle respect voor Harbers: daarvoor is zijn positie te zeer ondergeschikt, En daarom zou deze nooit tot zijn discretie mogen behoren. Het is een verantwoordelijkheid die eenvoudig niet past op zijn niveau. Ook daarom is het belangrijk deze mogelijkheid zo snel mogelijk te laten verdwijnen.