Liefst 24 EU talen worden er in Brussel in de wandelgangen van het EUP gesproken, maar ook in de plenaire zaal. Dat komt de democratie niet ten goede.

Onder het (vroegere) motto: “iedereen moet EU-parlementariër kunnen worden, zelfs vakbondsmensen” is indertijd besloten om iedere EU-parlementariër het recht te geven in diens eigen landstaal te oreren en documenten te ontvangen. Hoewel dat laatste inmiddels wel wat is beperkt, bij gebrek aan voldoende kundige tolken en vertalers in de kleine talen.

In totaal hebben de huidige 27 landen 24 verschillende talen ingebracht. De EU heeft inmiddels maar liefst 4300 vertalers en 800 tolken in vaste dienst, dus gemiddeld 188 vertalers en tolken per land en gemiddeld 212  per taal; en bovendien worden er ook nog freelancers ingezet. En die aantallen  zullen blijven stijgen: binnenkort komen er, als Rutte weer geen “nee” zegt, wellicht opnieuw twee corrupte Balkanstaten bij met ieder een eigen taal: Macedonië en Albanië. Bovendien wensen sommige landen ook erkenning van een tweede of zelfs derde volwaardige taal zoals Spanje voor wat betreft het Baskisch en Catalaans. En de eurofielen wensen uitbreidingen van de EU met nog meer erfenissen van het Ottomaanse rijk: zoals de Noord-Afrikaanse landen, de Oekraïne en omgeving, de rest van de corrupte Balkan landjes en uiteraard Turkije, met nog meer talen en dialecten in lettertekens die de meesten van ons vreemd zijn.

Arbeidsproductiviteit
Behalve voor een kleine minderheid van ons die nagenoeg echt tweetalig is, komt het moeten werken in een vreemde taal de arbeidsproductiviteit bepaald niet ten goede. Bijna iedereen leest en vooral schrijft veel langzamer in een aangeleerde taal, vooral als het telkens over andere onderwerpen gaat. En wie zet niet You-tube een tandje sneller als het om Nederlands gesproken woord gaat, en wat langzamer bij andere talen? Overigens is de vaak krakkemikkige automatisch gegenereerde ondertiteling door You-tube een objectieve getuige van de onbegrijpelijkheid van veel politiek gepraat.

ERASMUSbeurs-Engels
In onze 21ste eeuw zijn mensen gemiddeld hoger opgeleid dan vijf decennia geleden, maar dat geldt dus niet voor iedereen. Maar ook al verkeert men in een gezelschap van zogenaamde hogeropgeleiden, dan nog is het invoeren van één werktaal niet verstandig, want telkens blijkt dat deskundigheid niet samenvalt met een talenknobbel. Dat geldt ook voor millennials.  Het lijkt op de situatie op universiteiten met modieus Erasmusbeurs Engels. Enerzijds zijn gesprekken en lezingen vaak zonder nuance omdat het vocabulaire even veel hiaten vertoont als van een beginnend basisschoolkind, en anderzijds spreekt men vaak een soort Engels dat voor een deel niet te begrijpen is voor niet-anglofonen.

Overigens krijgt men op universiteiten en in een internationale werkomgeving  door zelfselectie licht een vertekend beeld van die zogenaamde onstuitbare mondialisering. Immers, mensen die niets met vreemde talen hebben zoeken een andere, hen wèl passende studie- of werkomgeving.

Daar komt nog bij dat toehoorders toespraken in een vreemde taal überhaupt veel welwillender blijken te beoordelen dan die in de eigen taal, zodat manipulatie niet ver weg is. Dat gedrag geldt uiteraard ook voor journalisten.

Zo kon het bijvoorbeeld gebeuren dat een Bulgaars EU-commissarisje een vlammend betoog hield over de noodzaak snel een einde te maken aan de “grote uitval” van meisjes op onze scholen en universiteiten. En er was niemand in de zaal – met lieden die waarschijnlijk allemaal in het bezit waren van een HBO of universitair diploma – die het opviel dat dat een niet-bestaand probleem was. De schooluitval-problematiek doet zich immers juist voor bij de jóngens. En iedereen klapte bewonderend voor zoveel (i.c. misplaatst) engagement.

Penseé Unique
En zo versterkt de camouflerende werking van de communicatie in een vreemde taal het toch al steeds sterker wordende uitdragen van de ‘pensée unique’, die iedere kritiek op de EU of op diens spreekbuizen ziet als vloeken in de kerk. Dat is sinds de recente etappes van Brexit overigens flink toegenomen. Mensen die (aspecten van) de EU im Frage stellen, worden steeds meer gezien als ketters waarmee een intellectuele discussie niet gepast is. Die men soms zelfs openlijk haat, en die men – net als bij andere sektes – buitensluit door ze af te voeren van mailing- en uitnodigingslijsten, zoals bij de door Oekraïners gerunde Eudisinfo-club.

Onvindbare partijprogramma’s
Maar, het gaat er niet alleen om welke talen daar in Brussel en Luxemburg worden gehanteerd, en wat er allemaal wordt gezegd, geschreven en besloten. In een democratie moeten burgers ook kunnen weten waar EU-parlementariërs zelf – c.q. de politieke partij in het thuisland waar ze uit voortgekomen zijn – voor staan. Wie wil weten wat de politieke idealen zijn van EU-parlementslid uit bijvoorbeeld Malta of Roemenië, kan daar zonder hulp niet achter komen. Want welke (pers) bronnen zijn betrouwbaar? Welke kranten zijn feitelijk niet meer dan overheidspropaganda? Kloppen de ‘google-vertalingen’ wel als het gaat om regionale dialecten? En wat vinden de mensen in dat buitenland van hun volksvertegenwoordiger? Wie zijn daar de kritische twitteraars?

Kortom voor de gewone burger die ook moet werken, zijn huishouden managen en de eindjes aan elkaar moet knopen is het ondoenlijk om inzicht te krijgen in de politieke pannetjes die in de 27 EU-landen her en der op het vuur staan.

Nog veel kwalijker is dat in veel landen ook de site van de politieke partijen minimaal is. Het lijkt me overigens voor buitenlanders die bijvoorbeeld slechts Lets of Bulgaars spreken, ook een hele toer om dit soort feiten te achterhalen van ónze Nederlandse EU-parlementariërs.

Wie alleen Nederlands en een paar middelbare schooltalen spreekt en informatie wil over de standpunten en daden van een buitenlandse EU-parlementariër die merkwaardigerwijs de macht heeft over de inrichting van ons leven te beslissen, komt dus meestal niet veel verder dan een – door die politicus zelf geschreven – hagiografie op de Engelse Wikipedia.

EU-parlementariërs kennen Nederland niet
Behalve de drie dozijn Nederlandse en Vlaamse EU-parlementariërs spreekt nagenoeg geen van de 705 leden van het EU-parlement onze taal. Ze kunnen zich dus niet zelfstandig, zonder filter informeren over onze ins en outs. Maar – zelfs al wonen ze bovendien 2000 km verderop – ze beslissen wel over onze manier van leven zonder daar ooit individueel rekenschap van te hoeven geven aan ons Nederlanders. Zo blijkt maar weer: een parlement is geen synoniem voor democratie.

Net zo min als de parlementen van Noord-Korea, China en de DDR dat zijn/waren. Een ongewenst bijeffect van EU-verkiezingen is dat er telkens weer een nieuwe lichting lieden in dat EU-parlement komt, die zich weer helemaal moet inwerken om iets van Nederland te snappen. En dat geldt uiteraard ook voor alle andere landen. Wat een paradox! Hoe vaker er verkiezingen zijn, des te onbekwamer zijn de parlementariërs.

Klimaatoverval
En dus worden we telkens weer geconfronteerd met als het ware uit de lucht vallende ‘Brusselse’ wetgeving die zoals met de klimaatgekte niet alleen ons leven op de kop zet, maar die ook diep in onze portemonnee graait.

Het kwalijkste is dat de huidige Nederlandse politici kennelijk ook niet meer snappen dat het in een democratie zo hoort te zijn dat politieke uitgangspunten en politieke wensen duidelijk moeten zijn voor de kiezer: zowel vóór als ná de verkiezingen.

Democratisch deficit

En zo blijkt dat de voor Europa zo kenmerkende taaldiversiteit een onoplosbaar democratisch deficit creëert waarvoor alleen een verstandig Nexit de oplossing lijkt. Nederlandse politici, die het allemaal maar op hun beloop laten uit onkunde of uit persoonlijk winstbejag zijn zelf geen haar beter dan de rest van de wereld die ze de Levieten plegen te lezen over democratie.

---

Dit artikel verscheen eerder op Polderland

Nicolette Geveke is correspondent EU/Brussel voor Veren of Lood.