Zuid-Europa wordt in Nederland sinds mensenheugenis geassocieerd met corruptie. En al hebben we in eigen land ondertussen evenzeer allerlei gevallen die daar tot hun nek in zitten, of er in ieder geval praktijken op na houden die er alleen middels nauwkeurige definities van te onderscheiden zijn (zoals graaiende bestuurders), weinig overtreft het meesterschap in Zuid-Europa.

Vanuit Griekenland hebben we het afgelopen jaar weer een keur aan morele mankementen mogen aanschouwen: een premier wier moeder nog een appeltje voor de nadorst van 500 miljoen in Zwitserland bleek te hebben geparkeerd, een minister van financiën die zelf geen belasting betaalt, een zwembadbezittende elite ‘zonder belastbaar inkomen’, en zelfs een blijkbaar aan lager wal geraakte ex-minister die zelfmoord pleegde toen men juridisch hem te na kwam – het is maar een greep die zo in me op komt. Dat afgelopen week de topambtenaar belast met de belastinginning in een openbare lezing aan een verbijsterd gehoor toegaf dat hij moeite had zijn onroerendgoedaanslag te betalen wegens gebrek aan contanten lijkt dan vooral toekomstige folklore.

Spanje
Maar na enige jaren rust op topniveau (de eeuwige clown Berlusconi even buiten beschouwing gelaten) zijn nu ook Spanje en Italië weer helemaal terug. En dat dan juist de schijnwerpers zich richten op precies die mensen die geacht worden de eurocrisis aan te vatten is dan meer dan een beetje pijnlijk. Geen wonder dat juist mensen als ex-premier Monti meer dan enthousiast waren toen vanuit Brussel werd geopperd van journalisten te eisen dat zij voortaan ‘zorgvuldiger en in het belang van de EU‘ met berichtgeving moesten omgaan. Op straffe van verwijdering uit de journalistiek. Men kan onthullingen missen, nu de financiële storm opnieuw lijkt te zullen opsteken.

In Spanje zit premier Rajoy in een moeras dat wordt veroorzaakt door de arrestatie van de penningmeester van zijn partij de PP, Luis Bárcenas.  Deze had tot €22 miljoen staan op een bankrekening in Genève. Wel een bedrag dat nogal schommelde, aangezien het zijn gewoonte was prominente PP-politici maandelijks een envelopje met €5.000 tot €15.000 in de hand te drukken. En aangezien er echt heel veel prominente PP’ers zijn…

Wat de Spaanse politici zo zenuwachtig maakt, is dat sinds anonieme giften aan partijen sinds 2007 verboden zijn (al lijken zij niet verplicht desgevraagd hun handel en wandel openbaar te maken), het hoogst waarschijnlijk is dat de penningmeester nog een administratief boekje open kan doen over de herkomst van dit geld. En aan wie hij de gulle giften doorgaf, natuurlijk. Gek genoeg is het voor gekozen politici niet verboden ongelimiteerde neveninkomsten te hebben, mits men die netjes opgeeft aan de belastingdienst. maar aangezien het schandaal eerder zou zijn losgebarsten als diverse politici de Spaanse fiscus opgaven hadden gedaan in de trant van: inkomsten uit 3 envelopjes Partido Popular: €35.000, kunnen we er van uitgaan dat vele PP-politici ook een aanklacht wegens belastingontduiking boven het hoofd hangt.

Italië
Het schandaal dat vanuit Italië heel de Eurozone lijkt te zullen omvatten is brisanter. ECB-president Mario Draghi lijkt de strop steeds strakker rond zijn nek te krijgen wat betreft zijn betrokkenheid bij het schandaal dat zich ontwikkelt rond de bank Banca dei Monte Paschi in Siena. Deze bank, die deze week voor de 3e maal in een paar jaar een bailout van de centrale bank kreeg, heeft in de periode dat Draghi (tot 2011) gouverneur van diezelfde centrale bank was, diverse stunts uitgehaald die het daglicht niet kunnen verdragen. Dat begon met onverantwoordelijke transacties, die men nadat ze enorme verliezen opleverden poogde af te dekken met nog grotere (en gevaarlijker) transacties. Nick Leeson en de ondergang van Barings bank, maar dan op bestuursniveau.

Nog onder het bewind van Draghi werden onregelmatigheden ontdekt. En dat het zwalkende beleid bij de 3e bank van Italië niet aan de gouverneur van de centrale bank werd voorgelegd kunnen we gevoegelijk uitsluiten. Dat Draghi op de hoogte was staat dus wel vast. Het is dus ook geen wonder dat hij al weken weigert commentaar op deze zaak te geven. Bloomberg bericht hierover:

The Bank of Italy under former Governor Mario Draghi spotted accounting irregularities that allowed Banca Monte dei Paschi di Siena SpA to mask losses more than two years before the lender was forced to say it will have to restate profit.

In 2010, “a problem came to light” on Monte Paschi’s booking of a structured deal called Santorini, Italy’s Rome- based central bank said in a report dated Jan. 28. The Bank of Italy alerted “other authorities” a year later and talks with those regulators, which it didn’t identify, haven’t concluded. It didn’t explain the delay in forcing the bank to disclose the information.

 “I would have expected the Bank of Italy to have requested transparency from Monte Paschi back in 2010 after reviewing the transactions,” said Carlo Alberto Carnevale-Maffe, professor of business strategy at Milan’s Bocconi University. “Hidden documents found recently wouldn’t have changed the substance of the original findings.”

 The Bank of Italy said that as early as 2010 it sought daily liquidity reports from the lender as margin calls on Santorini drained funds. The regulator said a week ago Monte Paschi hid documents, impeding its analysis of the “true nature” of the company’s dealings.

Een duidelijk verhaal. BMPS’ handel en wandel was genoegzaam bekend. Sinds ik hierover voor het eerst schreef is er nog een tweede grote transactie uit de kast met lijken opgedoken, en opnieuw ziet het er niet mooi uit. Dat de bank sindsdien ook probeerde te verbergen waarmee ze bezig was geweest wordt de nagel aan Draghi’s doodskist, want dat hij er in is getrapt lijkt onwaarschijnlijk. En zelfs al gebeurde dat, des te meer reden hem te vervangen. Het is dan ook omineus dat de  ECB categorisch weigert commentaar te geven op Draghi’s positie.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.