Het eeuwige gedram van iemand als Rob de Wijk op een enkel punt, bewijst niet alleen dat zijn kennis van de geschiedenis niet verder teruggaat dan circa 1900, maar laat bovendien zien dat hij ook die beperkte kennis nogal obsessief ten bate van zijn eigen illusionisme aanwendt.

Met historische gegevens kun je alles bewijzen, en als iemand iets wenst te bereiken dat je afwijst, liggen de bruikbare argumenten met een enorme overvloed in archieven op je te wachten. Wat je ook nodig hebt, voor welke redenatie dan ook. Evenals van het tegendeel overigens. Het gebruik er van is daarom een zinloze exercitie die niets bewijst en maar een enkeling imponeert.

Zeker als je onkundig bent in de kunst feiten en processen te interpreteren, kun je dagelijks kranten vullen zonder ooit de essentie te raken. In zekere zin hebben we dus nog geluk dat de redactie van Trouw eens per week wel welletjes vindt. Zie de onderstaande column, die vrijwel inwisselbaar is voor vele andere van zijn hand. Nieuwe citaten van ons heden ten dage volstrekt onbekende (Rijpkema uitgezonderd) scribenten van nu en uit het Interbellum, maar eeuwig en altijd dezelfde redenaties.

We hebben nog geluk dat hij zijn beide obsessies (Rusland is de tweede) in dit stuk niet met elkaar verbond.

Wat ik aan de stukken van Rob de Wijk altijd het meest opvallend vindt, is zijn volstrekte onbegrip voor hoe macht eigenlijk functioneert in algemene zin, hoe zij samenhangt met de menselijke natuur, en dat die tezamen een logische en onafwendbare dynamiek tot gevolg hebben die maatschappelijk onvermijdelijk is. Op de een of andere wijze lijkt hij te denken dat als de wereld eenmaal verenigd zou zijn onder een benevolent Amerikaans leiderschap, dat dan al onze problemen voorbij zouden zijn.

Volkomen ridicuul natuurlijk.

Na WO2 zag je precies gebeuren wat sinds duizenden jaren een bekend historisch patroon vormt: de overwinnaars begonnen prompt hun eigen stellingen te betrekken, en keken achterdochtig naar hun voormalige bondgenoot. De enige goede reden dat hetzelfde niet na WO1 gebeurde is dat de overwinnaars minstens zo verzwakt uit dat conflict tevoorschijn kwamen als de verliezers, en het hen daarom aan kracht ontbrak elkaar vlot in de haren te vliegen. Ook de uitspraak van Foch, dat Versailles niet meer was dan een wapenstilstand voor twintig jaar, kan een rol hebben gespeeld, maar erg optimistisch ben ik daar niet over. Als toonbeeld van de goedwillendheid van democratiën is het echter pathetisch.

Want indien een historische fase definitief wordt afgesloten door de desintegratie van een majeure speler, gaat het Game of Thrones eenvoudig verder met een speler minder. Mocht één speler de uiteindelijke suprematie verwerven, dan is het spel nog niet afgelopen! Integendeel, dan gaat het via het Game of Houses linae recta door naar de volgende ronde van de Game of Thrones. Grote rijken ontstaan, vallen uit elkaar, en de staatkundige erfgenamen bevechten elkaar tot een nieuwe samensmelting begint. Ad infinitum.

Alleen wie denkt dat het ditmaal anders is, dat democratie en de moderne tijd garant voor een verandering zullen staan, dat dit nooit weer …. Dat, beste lezers, is een vorm van idioot historisch onbenul dat levensgevaarlijk is. Ambitieuze staatshoofden kunnen gevaarlijk zijn voor mensen, hun buren en vaak hun eigen land. Maar idealisten die de wereld een nieuwe basis denken te kunnen geven zijn een garantie voor een pad naar de verdommenis van onze beschaving.