Het verbazingwekkende getsjirp van de verliezers van afgelopen week bij het #GeenPeil-referendum – dat een overgrote meerderheid was thuisgebleven – werd vlot gesmoord met een kiezersonderzoek dat aangaf dat ook bij een volledige opkomst het Nee ruim had gewonnen. Enige losse gedachten daarover.

De stilte na dat onderzoek van de onvermijdelijkheid van een NEE had plaatsgevonden was logisch verklaarbaar. Nog vernietigender dan de uitslag woensdag was immers een NEE bij een volledige opkomst geweest. Niet alleen zou dat getsjirp als afgelopen week onmogelijk hebben gemaakt, het zou in de tegenwoordige tijd een unicum zijn geweest. De opkomstcijfers bij verkiezingen tonen al enige tientallen jaren een gestage neergang, en dat voor dit referendum 32,2% van het electoraat opkwam was voor normale democraten voldoende geweest om teleurgesteld af te druipen en over een ander onderwerp nog eens terug te komen. Het verontwaardigde ongeloof over opkomst en uitslag zijn signalen van iets geheel anders, maar dat weigert men te beseffen. Waarmee het punt overigens is gevalideerd.

Wie sowieso iets wil zeggen over opkomst in relatie tot het electoraat, moet zich bedenken dat iedere lang in Nederland wonende burger stemgerechtigd is. Afhankelijk van het soort verkiezingen kan dat recht iets verschillen, maar het principe is duidelijk: wie volgens de registratie aan de eisen voldoet, is kiezer. Oók als je dat niet zijn wilt. In Nederland is het onmogelijk van dat recht afstand te doen, behalve door een veroordeling door de rechter voor bepaalde feiten.

In de Verenigde Staten en het UK (onder bepaalde omstandigheden) moet je je als kiezer eerst registreren. Dat betekent dat je enige tijd tevoren de moeite neemt kenbaar te maken dat je kiesgerechtigd wenst te worden. Hele hordes mensen zien hier om hen moverende redenen van af. Vaak vooral omdat ze nooit iemand zien die kansrijk is en hun belangen voldoende verdedigt. Overigens: hoe persoonlijker de grieven die niet worden verdedigd, hoe terechter het me lijkt dat zo iemand dan ook niet stemt.

Het enige voordeel van een dergelijk systeem is dat je zou kunnen meten in hoeverre mensen al dan niet op een vraag willen antwoorden. Het zou ook het hanteren van een ondergrens van kiezers meer basis geven. Maar om dit goed uit te voeren zou eigenlijk iedereen zich voor elke verkiezing opnieuw moeten registreren als kiezer. Zelfs als mensen daartoe bereid zouden zijn, is dat niet iets waar de overheid op zit te wachten. Véél te arbeidsintensief. En dat democratie liefst helemaal geen geld zou moeten kosten is door veel regenten afgelopen weken al ter sprake gebracht met hun gejank over de kosten van het referendum van afgelopen week.