Gods molens malen langzaam, maar fijn, zo wil een oud Nederlands spreekwoord. En meer en meer lijkt dat ook van toepassing te zijn op de uitspraken van het Bundesverfassungsgericht – het Duitse Constitutionee Hof – in Karlsruhe.

Tijdens de laatste grote eurocrisis vorig jaar kondigde ECB-president Draghi een onbeperkt opkoop-programma (OMT) aan dat slechts in uiterste nood door de ECB zou worden ingezet. De financiële markten schrokken ervoor terug Draghi’s woorden in de praktijk te testen, en de rente op perifere staatsleningen is sindsdien gestadig gezakt. Hetgeen weinig meer verlichting heeft gebracht dan meer uitstel, dat de EU dacht te gaan gebruiken om een bankenunie op te tuigen.

Inderdaad maakt Eurogroepvoorzitter Dijsselbloem sinds een week geruststellende geluiden, dat de Bankenunie zeer binnenkort al voor 80% tot 90% kan worden opgetuigd. Heel fijn, maar zoals altijd zit het venijn in de laatste 20%, en het heeft er alles van weg dat die laatste 20% er nooit komen zal. Er is domweg teveel oppositie tegen, er is evenmin voldoende geld om alle gaten binnen de Eurozone te kunnen stoppen, en veel van de oorspronkelijk aangekondigde maatregelen zijn afgezwakt of volledig verdwenen, om dat de donoren (i.e. de noordelijke staten en hun banken) beperkende elementen willen invoeren. Hoe logisch ook, het maakt dat de Bankenunie niet de panacee zal zijn waarvoor zij lang gehouden is. Of ons is voorgehouden, beter gezegd.

Het volkstoneel, de smoezen en de opvoering van streng kijkende EU-hotemetoten die de financiële markten met dreigementen in het gareel wisten te houden, staat echter op instorten. Dijsselbloem, Draghi en de Brusselse kliek worden in hun nakie te kijk gezet, want de nieuwe kleren van de keizer worden langzamerhand ietwat doorzichtig. Zó doorzichtig, dat iedereen zich af zal vragen hoe men er ooit in kon trappen. Dat de schuldenunie niet langer houdbaar is, begint meer en meer de communis opinio te worden.

Wie daar niet langer in wil trappen is de Duitse Bundesbank. Het is de Bundesbank al langere tijd een doorn in het oog dat de Duitse welvaart de financiële achtervanger van Europa is, en zij heeft alles in het werk gesteld om dat proces zoveel mogelijk af te remmen. Gisteravond lekten passages uit van een analyse die de Bundesbank zal aanbieden bij het Duitse Hof in Karlsruhe, en de citaten er uit liegen er niet om. Karlsruhe gaat binnenkort weer aan het werk met het reilen en zeilen van de ECB, en veel kans lijkt de ECB niet te maken. Een droge constatering van de Bundesbank:

Nach Ansicht der Bundesbank ist es nicht Aufgabe der EZB, ein Ausscheiden eines Landes aus dem Euro zu verhindern. „Die derzeitige Zusammensetzung der Währungsunion kann aber angesichts weiterhin souveräner Nationalstaaten nicht garantiert werden – jedenfalls nicht von der Notenbank.

Samenvattend:

The Bundesbank rejects potential sovereign bond purchases because they would constitute “targeted” acquisitions of securities of “worse credit standards” and increase risks for the central bank.

The Bundesbank says outright monetary transactions could undermine independence of central banks.

The Bundesbank doubts that strong conditionality will be imposed on countries in exchange for aid Bundesbank says the Greek experience “is reason for concern that the handling of conditionality within the framework of the OMT program, even in questionable cases, won’t protect against significant purchases and thereby against a redistribution of risks across the balance sheets of the Eurosystem”

The Bundesbank says diverging borrowing costs for companies in different countries  may reflect different fiscal risks of sovereig.

Dat binnenboord houden van alle soevereine staten van de Eurozone is nu precies wat de ECB de afgelopen drie jaar met kunst en vliegwerk heeft geprobeerd te bewerkstelligen. Steeds ongezondere constructies zijn aangebracht om te verhinderen dat lidstaten de Eurozone verlieten, en echt geholpen heeft het feitelijk niet. Dat was ook moeilijk geweest, omdat het de fundamentele problematiek achter de Eurozone niet aanpakte. Maar daarover hebben we het hier al voldoende gehad. De gehele analyse van de Bundesbank vindt u hier.

Wat zal het betekenen als het Bundesverfassungsgericht deze analyse in grote lijnen overneemt? Het komt er op neer dat de ECB van zijn tanden wordt ontdaan, en dat de komende weken de rente in de perifere landen weer sterk zal oplopen. Zonder die tandjes waarover de ECB zei te beschikken, zal zij zich niet kunnen verdedigen, en mogelijk zelfs ten onder gaan aan de gegeven toestemming voor de opname van ELA-gelden door Griekenland. Dat die nog steeds worden gehanteerd alsof zij risicovrij zijn, is een bom onder de financiële soliditeit van de ECB. Echter, een verandering hiervan is door de gekozen constructie vrijwel onmogelijk geworden. Als het Bundesverfassungsgericht hiertoe niettegenstaande die ELAgeld-constructie dwingt, is de euro zo goed als dood.

Toen tot de financiële markten doordrong wat de stellingname van de Bundesbank betekende, gingen gistermiddag op Wallstreet alle seinen op rood:

Het woord is in juni aan het Bundesverfassungsgericht. Met dit pleidooi van de Bundesbank op tafel, is het ook gezien tegen het licht van eerdere uitspraken van het BvG, moeilijk voorstelbaar dat het knip- en plakwerk van Draghi overeind blijft.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.