De zusterpartij van Angela Merkels CDU, coalitiepartner CSU, heeft haar de wacht aangezegd. Niet alleen dreigt de CSU hiermee de Duitse coalitie op te blazen, maar bovendien geeft zij aan de regering voor het Constitutionele Hof te zullen dagen. Daar zit een steeds eenzamer wordende Merkel niet op te wachten.

Da’s niet zo mooi voor Angela, denk je dan al snel. Nu hebben CDU en SPD de CSU niet nodig voor een meerderheid in het Duitse parlement, maar een breuk tussen CSU en CDU kan voor de Duitse politiek grote gevolgen hebben. Na de Val van de Muur had Helmut Kohl de grootste moeite de CSU te bewegen geen afdelingen in de Oost-Duitse deelstaten te stichten, en als de breuk diep genoeg gaat, kan de Beierse partij alsnog besluiten dat te doen. Het zou uit kunnen lopen op een gevaarlijke broederstrijd, waarin de rechtsere CSU niet bij voorbaat kansloos is, omdat zij los van de CDU electoraal beter in staat zal zijn het gevecht met bijvoorbeeld de AfD aan te gaan. Het zou de CDU definitief naar het politieke midden kunnen drijven. En dat is op de langere termijn geen begerenswaardige positie.

Alles hangt nu samen met de houding die Frau Merkel gaat aannemen. De situatie is nijpend aan het worden. De SPD schijnt razend over de CSU-brief te zijn, maar als Merkel genegen is haar koers te veranderen is een breuk met de SPD een logische stap, want vermijden zal moeilijk blijken. Alleen als de SPD het verstand op kan brengen dezelfde draai te maken, blijft de Duitse coalitie overeind. Ervaring met sociaaldemocraten leert dat we daar geen hoge verwachtingen van hoeven hebben.

De directe aanleiding is het probleem dat de Vrijstaat Beieren heeft met de migrantenstroom die als eerste stap in Duitsland voet op haar grondgebied zet. Niettegenstaande dat de grootste groep asielmigranten doorreist naar noordelijker deelstaten, moet Beieren een groot deel van het werk van registreren en de eerste opvang voor haar rekening nemen. Bovendien roert de achterban van de CSU zich. Meer nog dan de CDU is de CSU de Duitse recht-en-ordepartij. De manier waarop de politie in Duitsland door politiek-correcte manoeuvres zichzelf te kijk heeft gezet moet daar hard aankomen.

Door al deze zaken raakt Angela merkel steeds verder geïsoleerd. Het afkalvende draagvlak en de opmars van de AfD knabbelen ook aan de positie van de bondskanselier. Vorige maand was een breuk in het Schengenfront nog ondenkbaar, maar op dit moment is de vraag of het daarbij blijven zal.

Dat alles roept de vraag op hoe lang Angela Merkel nog in staat zal zijn bondskanselier te blijven, want ook binnen de CDU is veel oppositie ontstaan tegen haar leiderschap. En uiteindelijk is het waarschijnlijker dat ze door haar eigen partijgenoten ten val zal komen, dan door politieke verwikkelingen op landelijk of zelfs EU-niveau.